Temat numeru

Nieżylakowe krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

lek. Jacek Drzewiecki1

dr hab. n. med. Mateusz Jagielski, prof. UMK2

prof. dr hab. n. med. Marek Jackowski2

1Pracownia Endoskopii Gastroenterologicznej, I Oddział Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Gastroenterologicznym, Wojewódzki Szpital Zespolony w Elblągu

2Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej, Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Adres do korespondencji:

lek. Jacek Drzewiecki

Pracownia Endoskopii Gastroenterologicznej, I Oddział Chorób Wewnętrznych

z Pododdziałem Gastroenterologicznym, Wojewódzki Szpital Zespolony w Elblągu

ul. Królewiecka 146, 82-300 Elbląg

e-mail: jacek.t.drzewiecki@gmail.com

  • Propozycja optymalnego schematu postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych z nieżylakowym krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego (GOPP) ze szczególnym uwzględnieniem endoterapii
  • Przegląd technik endoskopowych stosowanych w przebiegu nieżylakowych krwawień z GOPP w zakresie diagnostyki, uzyskania hemostazy i postępowania w krwawieniu
  • Wskazania do radiologii zabiegowej i leczenia operacyjnego

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego (GOPP) to krwawienie do światła przewodu pokarmowego, którego źródło znajduje się̨ powyżej zgięcia dwunastniczo-czczego (powyżej więzadła Treitza), czyli w przełyku, żołądku lub dwunastnicy1-3. Krwawienie do światła przewodu pokarmowego, którego źródło znajduje się poniżej więzadła Treitza, nazywamy krwawieniem z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Ostre krwawienie z GOPP to częsta przyczyna hospitalizacji w ramach oddziałów ratunkowych na całym świecie. Jest ono obarczone dużym ryzykiem śmiertelności, zwłaszcza w grupie chorych w podeszłym wieku1,2. Według różnych doniesień częstość występowania krwawień z GOPP szacuje się na 40-150 przypadków/100 000 mieszkańców rocznie1,2. W zależności od etiologii krwawienia dzielimy na: żylakowe (ryc. 1) oraz nieżylakowe (ryc. 2)1,2. Większość krwawień z GOPP stanowi drugi rodzaj (tab. 1)1-3. Ta klasyfikacja ma swoje uzasadnienie również w odniesieniu do strategii postępowania diagnostyczno-terapeutycznego3.    

Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie schematu postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku chorego z nieżylakowym krwawieniem z GOPP ze szczególnym uwzględnieniem roli endoterapii.

Objawy

Objawy kliniczne krwawienia z GOPP zależą od jego intensywności oraz czasu trwania. Do głównych symptomów zaliczamy wymioty treścią krwistą lub fusowatą, smoliste stolce, a także w przypadku masywnych krwawień objawy będące następstwem ostrej niedokrwistości pokrwotocznej i wstrząsu krwotocznego, takie jak: bladość powłok skórnych, tachykardia, hipotonia3. Występowanie krwistych stolców przy lokalizacji źródła krwawienia w GOPP również świadczy o masywnym krwawieniu1,3.

Nawrót krwawienia (re-bleeding) definiuje się jako ponowne wystąpienie klinicznych symptomów krwawienia z GOPP połączone z pojawieniem się objawów niestabilności hemodynamicznej (tachykardii, hipotonii) i/lub zmniejszenie stężenia hemoglobiny o przynajmniej 2 g/dl w ciągu 24 godzin1.

Postępowanie wstępne

Przy przyjęciu do szpitala pacjenta z ostrym krwawieniem z GOPP w ramach oddziału ratunkowego należy w pierwszej kolejności dokonać oceny stanu klinicznego chorego oraz ciężkości krwawienia, która wraz z prognozowaniem przebiegu choroby ma olbr...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Tryb wykonania badania endoskopowego

Wyróżniamy 3 tryby wykonania badania endoskopowego GOPP w zależności od czasu, jaki upłynął od przyjęcia chorego do szpitala w ramach oddziału ratunkowego10. Są [...]

Diagnostyka endoskopowa

Najczęstszą przyczyną krwawień z GOPP – jak to już zostało przedstawione wcześniej – jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy1. Rekomendowaną skalą do oceny [...]

Techniki hemostazy endoskopowej

Techniki hemostazy endoskopowej możemy podzielić na:

Zalecana metoda hemostazy endoskopowej

Dobór techniki hemostazy endoskopowej powinien zależeć od dostępności poszczególnych metod oraz preferencji zespołu endoskopowego3,10. Według badań najskuteczniejszą metodą endoterapii nieżylakowych krwawień [...]

Postępowanie endoskopowe w krwawieniu spowodowanym innymi przyczynami niż wrzód trawienny

Zespół Mallory’ego-Weissa to rozdarcie błony śluzowej okolicy wpustu żołądka21. Krwawienie to z reguły ustępuje samoistnie10. W sytuacji aktywnego krwawienia w większości przypadków korzyści przynosi [...]

Postępowanie po zabiegu endoskopowym

Po skutecznym leczeniu endoskopowym należy kontynuować podawanie IPP przez 72 godziny w dużej dawce, w formie ciągłego wlewu (8 mg/h), w bolusie dożylnym, lub [...]

Radiologia zabiegowa

Techniki radiologii zabiegowej ze względu na znacznie mniejszą inwazyjność przy zachowaniu dużej skuteczności są cenną alternatywą dla leczenia chirurgicznego w przypadku nieskuteczności [...]

Leczenie operacyjne

W ciągu ostatnich lat rola zabiegów chirurgicznych w leczeniu krwawień z GOPP uległa znacznemu ograniczeniu, wciąż jednak pozostają one istotnym elementem postępowania, zwłaszcza w przypadku [...]

Podsumowanie

W pracy zaproponowano algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w grupie chorych z nieżylakowym krwawieniem z GOPP (ryc. 5). W pierwszym etapie konieczna jest ocena stanu klinicznego pacjenta, która [...]

Do góry