Częstość występowania perforacji przełyku

Perforacja przełyku to rzadko występujące schorzenie. Potwierdzają to badania wieloośrodkowe i retrospektywne z pojedynczych ośrodków prowadzone wśród pacjentów diagnozowanych zwykle na przestrzeni dekad^1-3. Odsetek perforacji leczonych w ciągu roku w specjalistycznych ośrodkach wynosi średnio 3,9%, większość pacjentów stanowią osoby w 6 dekadzie życia, nieznacznie częściej problem ten dotyczy mężczyzn niż kobiet^1,2.

Przyczyny perforacji przełyku

Najczęstszą przyczyną perforacji przełyku jest uszkodzenie jatrogenne, do którego dochodzi w trakcie endoskopii zabiegowej lub diagnostycznej, w szczególności podczas poszerzania zwężenia lub z powodu achalazji. Uszkodzenie przełyku może być również powikłaniem operacji narządów sąsiadujących¹. Około 15% urazów jest określanych jako spontaniczne, bez rozpoznanej patologii przełyku^1,2. Przyczyną spontanicznej perforacji przełyku jest najczęściej tzw. uraz ciśnieniowy, spowodowany wzrostem ciśnienia wewnątrzbrzusznego podczas intensywnych wymiotów. Po raz pierwszy ten rodzaj uszkodzenia opisał Herman Boerhaave w 1724 roku, stąd spontaniczna perforacja przełyku jest nazywana zespołem Boerhaavego. Bardzo prawdopodobne, że podobny mechanizm odpowiada za perforację podczas stanu padaczkowego, manewru Heimlicha czy defekacji. Rzadszą przyczyną perforacji przełyku jest jego tępy uraz. Uszkodzenie przełyku penetrującym ostrym narzędziem dotyczy najczęściej części szyjnej i piersiowej. Również rany postrzałowe mogą powodować perforację przełyku. Wszystkie te urazy są niestety łatwe do przeoczenia⁴.

Uszkodzenie przełyku u dzieci najczęściej spowodowane jest przypadkowym połknięciem substancji żrącej. Z kolei wypicie substancji żrącej przez osoby dorosłe należy wiązać z próbą samobójczą. Substancje te należą z reguły do dwóch grup: zasad lub kwasów. Kwasy mają nieprzyjemny posmak, zwykle połknięta zostaje niewielka ilość substancji, co powoduje koagulacyjną nekrozę tkanek o mniejszym zasięgu niż w przypadku zasad, które mają neutralny smak, ale jednocześnie powodują rozpływną martwicę i uszkadzają całą ścianę przełyku. Zasięg urazu chemicznego przełyku i jego kliniczne następstwa zależą od wielu czynników, w tym od ilości, lepkości, stężenia połkniętej substancji, a także od czasu kontaktu czynnika żrącego z błoną śluzową przełyku⁵.