Leczenie choroby proktologicznej nie kończy się w momencie wykonania operacji. W większości przypadków pacjent wychodzi ze szpitala z otwartą raną, a gojenie po zabiegu trwa kilka, a nawet kilkanaście tygodni. Dlatego też poinstruowanie pacjenta o dalszym postępowaniu po zabiegu oraz kontrole pooperacyjne mają kluczowe znaczenie w wyleczeniu choroby proktologicznej.

Na potrzeby niniejszego artykułu podzielono pacjentów z chorobą proktologiczną w zależności od wykonanej operacji na następujące grupy:

• po hemoroidektomii

• po operacji szczeliny odbytu

• po operacjach przetok

• po nacięciu ropnia

• po operacjach rekonstrukcyjnych na zwieraczach

• po wycięciu cysty włosowej

• po operacjach wypadania odbytnicy.

Pacjenci po hemoroidektomii

Największym problemem po hemoroidektomii jest ból nasilający się w trakcie wypróżniania i po wypróżnieniu. Jest to związane z odruchowym, gwałtownym skurczem mięśnia zwieracza wewnętrznego. Pacjent po klasycznie wykonanej operacji wycięcia hemoroidów ma w kanale odbytu 3 rany (ryc. 1), które są drażnione przez masy stolca w trakcie defekacji, co powoduje silną odruchową reakcję skurczową mięśni zwieraczy. Taki ból ma charakter typowego bólu kolkowego.

Działanie przeciwbólowe powinno być wielokierunkowe, z czego najważniejsze jest obniżenie napięcia mięśnia zwieracza wewnętrznego poprzez stosowanie miejscowych maści najczęściej na bazie antagonistów kanału wapniowego (2% diltiazem). Przeciwbólowe działanie diltiazemu w postaci maści aplikowanej doodbytniczo było wielokrotnie potwierdzane w badaniach^1-3. Niektórzy chirurdzy stosują też te preparaty w postaci doustnej^4,5. Pomocne mogą być również krótkie (10-minutowe), ciepłe nasiadówki, np. z użyciem środka zawierającego wyciąg z koszyczków rumianku, działające rozkurczowo na mięśnie zwieracze. Dodatkowo pacjent powinien zostać zaopatrzony w doustne leki przeciwbólowe, które według autorów mają jednak mniejsze znaczenie niż leki o działaniu miejscowym. Przy bardzo dużym napięciu zwieraczy zaleca się zakładanie czopków, np. na bazie kwasu hialuronowego, które oprócz przyspieszenia gojenia mają za zadanie mechaniczne rozszerzenie kanału odbytu.

Pacjent powinien stosować dietę lekkostrawną, wypijać około 2 l wody, ograniczyć używanie ostrych przypraw i spożywanie alkoholu. Wskazane są 2 kontrole: po 1-2 tygodniach i po 6 tygodniach od operacji. Kluczowe jest dbanie o konsystencję stolca. ...