Zaburzenie procesów krzepnięcia krwi to złożona grupa jednostek chorobowych, których charakterystyczną cechą jest skłonność do nieprawidłowego, nadmiernego krwawienia samoistnego lub pourazowego bądź do rozwoju powikłań zakrzepowo-zatorowych. Zaburzenia hemostazy często wymagają zindywidualizowanego podejścia terapeutycznego oraz współpracy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.

W niniejszym artykule, stanowiącym pierwszą część cyklu na temat zaburzeń krzepnięcia w chirurgii, omówiono przydatne w praktyce klinicznej chirurgów zasady postępowania z chorymi z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi.

Trombofilia

Trombofilia to nadmierna skłonność do występowania stanów zakrzepowo-zatorowych¹.

Trombofilia wrodzona jest następstwem defektu genetycznego jednego białka lub więcej białek uczestniczących w procesach hemostazy. Najczęstszym objawem wrodzonej trombofilii jest zakrzepica żył głębokich (DVT – deep vein thrombosis) kończyn dolnych, która może być powikłana zatorem tętnicy płucnej. W 30-50% przypadków zakrzepica jest wyzwalana przez czynniki ryzyka, takie jak: zabieg chirurgiczny, ciąża, połóg, długotrwałe unieruchomienie czy przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych. Mniej niż 5% incydentów zakrzepowych stanowi zakrzepica o nietypowym umiejscowieniu, np. żyły jamy brzusznej, zatok żylnych mózgu. Wrodzona trombofilia może objawić się w pierwszych dniach stosowania antagonistów witaminy K (VKA – vitamin K antagonists) martwicą skóry spowodowaną mnogimi zakrzepami w naczyniach włosowatych i żylnych. Ryzyko wystąpienia zakrzepicy żylnej u osób z wrodzoną trombofilią zwiększa się wraz z wiekiem². Sytuacje, w których badania w kierunku trombofilii są zasadne, przedstawiono w tabeli 1. 

Ostry epizod żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE – venous thromboembolism) u osób z wrodzoną trombofilią leczy się standardowo. W zależności od umiejscowienia zakrzepicy, rozległości procesu zakrzepowo-zatorowego oraz innych czynników, takich...

Bezterminową wtórną profilaktykę przeciwzakrzepową należy rozważyć w przypadku:

• jednego epizodu samoistnej zakrzepicy u osoby z niedoborem antytrombiny III, białka S, białka C lub z zespołem antyfosfolipidowym (APS – antiphospholipid syndrome)
• jednego epizodu samoistnej zakrzepicy zagrażającej życiu (np. masywny zator tętnicy płucnej, zakrzepica żył mózgowych, zakrzepica żył wątrobowych)
• jednego epizodu samoistnej zakrzepicy o nietypowej lokalizacji (np. żyły krezkowe, żyły wrotne)
• jednego epizodu samoistnej zakrzepicy u osoby z więcej niż jednym defektem genetycznym predysponującym do zakrzepicy
• 2 lub więcej epizodów samoistnej zakrzepicy.