BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Dostęp naczyniowy w przewlekłej hemodializoterapii
dr n. med. Maciej Domański
prof. dr hab. n. med. Leszek Domański
- Zasady postępowania w wytwarzaniu dostępu naczyniowego do hemodializy
- Wady i zalety trzech rodzajów dostępów naczyniowych wykorzystywanych w hemodializoterapii
- Podstawowe problemy związane z przewlekłym stosowaniem dostępów naczyniowych do hemodializy
Populację pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN) w Polsce szacuje się na ponad 4 mln osób. Około 21 000 to pacjenci w schyłkowym stadium choroby, którzy wymagają dializoterapii. Staje się ona w tej grupie chorych leczeniem umożliwiającym przeżycie. W Polsce na 1 mln mieszkańców ponad 130 osób rocznie rozpoczyna leczenie nerkozastępcze, a ze względu na zjawisko starzejącego się społeczeństwa oraz narastającą chorobowość związaną ze schorzeniami cywilizacyjnymi liczba pacjentów z PChN będzie wzrastać1.
Bezwzględnym warunkiem wykonania skutecznej hemodializy jest uzyskanie sprawnego przepływu krwi przez dializator (absolutne minimum w przypadku dializoterapii metodą przerywaną wynosi 150-200 ml/min). Aby go uzyskać, konieczny jest swobodny dostęp do układu tętniczego lub dużych naczyń żylnych chorego. Umożliwia go przetoka tętniczo-żylna lub cewnik dializacyjny.
Problem dostępu naczyniowego u osób hemodializowanych nasilił się w ostatnich latach. W wyniku poszerzenia wskazań do przewlekłej dializoterapii zwiększyła się liczba tzw. trudnych chorych w aspekcie dostępu do naczyń. Należą do nich: pacjenci w podeszłym wieku, chorzy na cukrzycę, otyli, z wysoką towarzyszącą chorobowością, powracający na dializę po ustaniu czynności przeszczepu. Chorzy ci mają często zmiany miażdżycowe w tętnicach obwodowych, zniszczone naczynia żylne kończyn górnych wskutek wielokrotnych kaniulacji lub niedostępne z powodu otyłości. Problemem są też zwężenia dużych naczyń żylnych (żyły podobojczykowej) jako następstwo poprzednich kaniulacji. Dlatego dostęp naczyniowy stał się obiektem szczególnego zainteresowania towarzystw nefrologicznych, zarówno amerykańskich, jak i europejskich.
W przewlekłym leczeniu hemodializami zastosowanie znajdują następujące rodzaje stałego dostępu do naczyń:
- przetoki tętniczo-żylne wytwarzane z własnych naczyń (przetoki pierwotne)
- przetoki tętniczo-żylne wykonane z wykorzystaniem sztucznych naczyń
- cewniki naczyniowe tunelizowane umieszczone w dużych naczyniach (zwane też cewnikami z mufą lub permanentnymi).
Pierwotna przetoka tętniczo-żylna
Pierwotna przetoka tętniczo-żylna jest dostępem pierwszego wyboru u pacjentów z PChN, którzy wymagają hemodializoterapii. Jej niewątpliwymi zaletami są długotrwałe funkcjonowanie oraz stosunkowo mała częstość występowania powikłań. Niestety w zwią...
