Epidemiologia zakażeń HCV, HBV i HIV

Zakażenia wywołane przez wirus zapalenia wątroby typu B (HBV – hepatitis B virus), wirus zapalenia wątroby typu C (HCV – hepatitis C virus) i ludzki wirus niedoboru odporności (HIV – human immunodeficiency virus) stanowią poważny problem epidemiologiczny na całym świecie. Zważywszy na dużą łączną częstość ich występowania, wielce prawdopodobne jest, iż istotna grupa chorych wymagających pilnego lub planowego leczenia chirurgicznego będzie nosicielami przynajmniej jednej z wymienionych infekcji. Dlatego niezwykle ważna jest świadomość ryzyka okołooperacyjnego i zachowań, które w największym możliwym zakresie zapewniają bezpieczeństwo zarówno chorego, jak i lekarza, ale nie prowadzą jednocześnie do stygmatyzacji zakażonych pacjentów.

Używany potocznie termin „żółtaczka zakaźna” odnosi się najczęściej do tych zakażeń, które są przenoszone drogą krwiopochodną (HBV, HCV), natomiast tzw. żółtaczka pokarmowa wywołana jest przez wirusa zapalenia wątroby typu A (HAV – hepatitis A virus) i przenoszona głównie drogą pokarmową. Częstość występowania w populacji polskiej przeciwciał anty-HCV świadczących o możliwym kontakcie z HCV wynosi mniej niż 1%, a odsetek czynnie zakażonych Polaków sięga 0,4-0,5% populacji¹. Przekłada się to na blisko 150 000 chorych. Znakomita większość z nich nie została dotychczas zdiagnozowana¹. Wśród najważniejszych dróg transmisji HCV wymienia się: transfuzje preparatów krwiopochodnych (zwłaszcza te przeprowadzone przed 1992 rokiem), kontakt z zanieczyszczonymi narzędziami (np. operacyjnymi, sprzętem do hemodializ, endoskopii, igłami do akupunktury, urządzeniami do tatuażu, narzędziami kosmetycznymi), stosowanie narkotyków podawanych dożylnie oraz kontakty seksualne². Rozpoznanie opiera się na diagnostyce serologicznej z oceną obecności przeciwciał anty-HCV, a w drugim etapie na technikach molekularnych wykrywających materiał genetyczny wirusa. Dodatni wynik oznaczenia przeciwciał anty-HCV wymaga potwierdzenia i oznaczenia HCV RNA. Ostre zakażenie HCV przebiega najczęściej bezobjawowo i przechodzi w postać przewlekłą (przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C [PWZW C]) u 60-80% wszystkich zakażonych pacjentów. U 20-30% spośród nich w ciągu 20-30 lat dochodzi do rozwoju marskości wątroby². Dzięki nowym lekom działającym bezpośrednio na wirusa (DAA – direct-acting antivirals), wprowadzonym w 2014 roku, trwałe wyleczenie infekcji można osiągnąć u 95-100% pacjentów. Terapia lekami podawanymi doustnie w większości przypadków trwa zaledwie 8-12 tygodni i jest bardzo dobrze tolerowana.