Zalecenia postępowania chirurgicznego w dobie pandemii COVID-19

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner1

dr hab. n. med. Kryspin Mitura, prof. UPH2

1II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 
2Wydział Nauk Medycznych i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner

II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego,

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

ul. Stanisława Staszica 16, 20-400 Lublin

e-mail: gtwallner@gmail.com

  • Funkcjonowanie oddziałów zabiegowych w stanie zagrożenia epidemiologicznego – problemy i wyzwania
  • Zalecenia w zakresie organizacji oddziału chirurgicznego, pracy personelu medycznego oraz opieki nad zakażonym pacjentem podczas pandemii COVID-19
  • Przegląd środków ochrony indywidualnej

W grudniu 2019 roku w chińskiej miejscowości Wuhan opisano pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2 – severe acute respiratory syndrome coronavirus 2). Ta nowa choroba, znana także jako COVID-19 (coronavirus disease 2019), wkrótce wywołała globalną pandemię i w znaczący sposób wpłynęła na ograniczenie dostępu do systemów ochrony zdrowia na całym świecie, zwłaszcza w krajach, w których podjęto środki zapobiegawcze w odpowiedzi na gwałtowne szerzenie się infekcji. Według danych Johns Hopkins Coronavirus Resource Center do 23 lutego 2023 roku na całym świecie odnotowano 674 578 840 przypadków COVID-19, a 6 866 252 osoby zmarły z powodu tej choroby. Ze względu na wysoką zakaźność SARS-CoV-2 szpitale zmuszone były do ograniczenia planowych hospitalizacji, aby zmniejszyć ryzyko lub uniknąć zakażenia personelu medycznego i innych pacjentów przebywających w szpitalu z powodów niezwiązanych z COVID-19. Co więcej, ze względu na wysoki odsetek zakażonych chorych z niewydolnością oddechową, którzy wymagali wentylacji mechanicznej i hospitalizacji na oddziałach intensywnej terapii, doszło do znaczącego przeciążenia systemów ochrony zdrowia.

Opieka chirurgiczna w stanie zagrożenia epidemiologicznego

Zapewnienie stałego dostępu do opieki chirurgicznej jest kluczowe dla bezpieczeństwa każdego społeczeństwa. Dotyczy to przede wszystkim możliwości specjalistycznego leczenia operacyjnego w przypadkach pilnych. Jednak ze względu na olbrzymią liczbę codziennie udzielanych przez chirurgów na całym świecie świadczeń planowych dotyczy to również operacji elektywnych. Obowiązujące standardy postępowania chirurgicznego były tworzone w zdecydowanej większości krajów w normalnych warunkach funkcjonowania poszczególnych systemów opieki zdrowotnej, bez ograniczeń działalności oddziałów czy szpitali. Standardy te opierały się na założeniu, że istnieje pełen dostęp do systemów opieki zdrowotnej, w tym do sal operacyjnych i zabiegowych oddziałów szpitalnych. Pandemia COVID-19 spowodowała bezprecedensowe po II wojnie światowej drastyczne ograniczenie dostępu do opieki medycznej. Sytuacja ta wymagała szybkich zmian form organizacji pracy, dostosowania ich do istniejącego zagrożenia epidemiologicznego. W obszarze chirurgii w skali całego globu zaobserwowano następujące problemy:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zalecenia organizacji oddziałów zabiegowych

Mimo że po ponad 2 latach trwania pandemii COVID-19 obecnie na świecie obserwuje się spadek liczby nowych przypadków, głównie w odpowiedzi na [...]

Środki ochrony osobistej

Największe kontrowersje budzi obecnie stosowanie środków ochrony osobistej w trakcie wykonywania procedur chirurgicznych. Podczas pierwszych trzech fal pandemii COVID-19 istniało olbrzymie ryzyko [...]

Ryzyko związane z wykonywaniem zabiegów laparoskopowych

Nie ma obecnie ograniczeń wskazań do zabiegów laparoskopowych. O ile w początkowej fazie pandemii nie było jasności co do ostatecznego bilansu korzyści i ryzyka [...]

Algorytm kwalifikacji pacjentów do leczenia chirurgicznego

Kolejny aspekt wytycznych dotyczących wykonywania operacji u zakażonych chorych dotyczy kwalifikacji pacjentów do leczenia chirurgicznego. Na obecnym etapie epidemicznym w Polsce zlikwidowano strukturę [...]

Podsumowanie

Mimo że w wielu regionach świata coraz powszechniejsze jest przekonanie, że szczyt pandemii COVID-19 już minął i sytuacja epidemiczna ulega stabilizacji, to nadal [...]

Do góry