Metody ablacyjne w leczeniu guzów wątroby
dr n. med. Anna Grzegory
dr hab. n. med. Adam Durczyński, prof. UM
dr hab. n. med. Piotr Hogendorf, prof. UM
prof. dr hab. n. med. Janusz Strzelczyk
- Wskazania i przeciwwskazania do wykorzystania ablacji prądem o częstotliwości radiowej w leczeniu zmian nowotworowych wątroby
- Opis procedury ablacji z użyciem prądu o częstotliwości radiowej u pacjentów z guzem wątroby i przegląd powikłań
- Czy ablacja prądem o częstotliwości radiowej może zastąpić radykalny zabieg operacyjny u pacjentów z guzem wątroby? Porównanie wyników leczenia zmian pierwotnych i wtórnych
Wątroba jest częstą lokalizacją zarówno pierwotnych, jak i wtórnych nowotworów złośliwych. Tradycyjna resekcja chirurgiczna zapewnia dobre wyniki leczenia, jednak u wielu pacjentów operacja nie jest możliwa do wykonania ze względu na rozległą masę guza, współtowarzyszącą chorobę wątroby i inne choroby współistniejące. Rozwój rozwiązań opartych na technologiach obrazowych dostarczył alternatywnych metod zarówno dla definitywnego, jak i paliatywnego leczenia takich chorych1. Należą do nich:
- ablacja prądem o częstotliwości radiowej (RFA – radiofrequency ablation)
- ablacja z użyciem mikrofal (MWA – microwave ablation)
- krioablacja (CA – cryoablation)
- ablacja laserowa (LA – laser ablation)
- nieodwracalna elektroporacja (IRE – irreversible electroporation)
- przezskórne ostrzykiwanie etanolem (PEI – percutaneous ethanol injection)
- przeztętnicza chemoembolizacja (TACE – transarterial chemoembolization)2,3.
Ablacja prądem o częstotliwości radiowej
Jedną z najczęściej stosowanych niechirurgicznych technik leczenia nowotworów wątroby jest RFA, której celem jest całkowite zniszczenie guza poprzez jego uszkodzenie termiczne z zachowaniem przylegającej zdrowej tkanki1. Termoablację można przeprowadzać przezskórnie lub śródoperacyjnie, również laparoskopowo. Według danych z piśmiennictwa laparoskopia umożliwia lepszą lokalizację guza oraz łatwiejszy technicznie dostęp do wykonania termoablacji niż metoda przezskórna, co przekłada się na mniejszy odsetek wznów, dłuższy czas wolny od wznowy oraz rzadsze występowanie powikłań4.
To technika ablacji, która powoduje powstanie obszaru martwicy tkanek poprzez doprowadzenie ciepła do tkanek nowotworowych. Aby stworzyć strefę ablacji, do guza dostarczany jest prąd zmienny za pomocą elektrody (katody). Jony znajdujące się w pobliżu elektrody (katody) szybko odbijają się, próbując ustawić się w linii zgodnie z przepływem prądu zmiennego. Powoduje to podwyższenie temperatury w obrębie zarówno guza (ogrzewanie bezpośrednie), jak i otaczających go tkanek (ogrzewanie pośrednie) – połączenie tych dwóch efektów tworzy końcową strefę ablacji. Aby utworzyć zamknięty obwód elektryczny, podkładka uziemiająca przymocowana do skóry pełni funkcję anody. Generator elektryczny wytwarza prąd zmienny o częstotliwości 300-500 kHz (zakres RF)1 (ryc. 1, 2).
