Zakażenia okołooperacyjne to istotny problem kliniczny towarzyszący ludzkości od początków chirurgii. Dzięki nieustannemu postępowi medycyny obserwujemy stopniowe zmniejszanie się odsetka infekcji szpitalnych, choć wciąż stanowią one duże utrudnienie. Zakażenia miejsca operowanego powodują znaczny wzrost kosztów i wydłużenie czasu hospitalizacji. Z tego względu na całym świecie poszukuje się nowych metod zapobiegania tym powikłaniom. W niniejszej pracy dokonano przeglądu aktualnych doniesień dotyczących etiologii i profilaktyki zakażeń okołooperacyjnych.

Zakażenia okołooperacyjne

Zakażenia okołooperacyjne są najczęstszymi infekcjami szpitalnymi, dlatego poszukiwanie sposobów zapobiegania im stało się globalnym priorytetem. Częstość występowania zakażeń miejsca operowanego szacuje się na 2-11% dla wszystkich interwencji chirurgicznych¹. Według najnowszych danych w Polsce stanowią one około 15% wszystkich zakażeń szpitalnych i występują u 60 000 pacjentów rocznie². Termin „zakażenia miejsca operowanego” został wprowadzony przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) w 1992 roku. Ze względu na zajęcie poszczególnych anatomicznych struktur zakażenia miejsca operowanego można podzielić na:

• powierzchowne – rozwijają się w ciągu 30 dni od operacji i obejmują skórę oraz tkankę podskórną
• głębokie – rozwijają się po 30 dniach od operacji lub w ciągu roku w przypadku wszczepionego ciała obcego i obejmują powięź oraz mięśnie
• narządowe/jam ciała – rozwijają się w bliskiej odległości od miejsca operowanego w ciągu 30 dni od operacji lub w ciągu roku w przypadku wszczepionego ciała obcego.

Wśród czynników ryzyka wystąpienia zakażenia miejsca operowanego wymienia się: wiek pacjenta, stan odżywienia, cukrzycę, palenie papierosów, otyłość, współistniejące infekcje, kolonizację przez lekooporne patogeny, upośledzoną odporność oraz czas pobytu w szpitalu przed zabiegiem¹. Zakażenia okołooperacyjne wiążą się ze zwiększonymi kosztami leczenia, przedłużonym pobytem w szpitalu i większą śmiertelnością. Dodatkowo mogą powodować zniekształcenia i blizny problematyczne ze względów estetycznych. W związku z tym szereg światowych organizacji, takich jak World Health Organization (WHO) czy CDC, opublikowało rekomendacje dotyczące zapobiegania zakażeniom miejsca operowanego. Jednym z kluczowych ich elementów jest odpowiednia profilaktyka antybiotykowa.