Z roku na rok lawinowo wzrasta liczba chorych na nowotwory skóry. Według danych opublikowanych przez World Health Organization (WHO) w 2017 roku corocznie na świecie wykrywanych jest około 3 mln tzw. niebarwnikowych nowotworów skóry oraz około 135 000 czerniaków rozpoznawanych w jej obrębie. Główną ich przyczyną jest nadmierna ekspozycja na działanie promieni UV. Jedną z najczęstszych lokalizacji nowotworów skóry jest region głowy i szyi, a przede wszystkim – twarzy. To umiejscowienie bywa jednym z najbardziej problematycznych pod względem leczenia chirurgicznego. Operator zazwyczaj balansuje na granicy zachowania odpowiedniego marginesu tkanek zdrowych oraz możliwie najlepszego efektu kosmetycznego, a tym samym uniknięcia oszpecenia pacjenta.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wybranych metod chirurgicznego zaopatrzenia poresekcyjnych ubytków w obrębie twarzy, które nie nadają się do zamknięcia pierwotnego rany. Jako autorzy skupimy się na dolnych szczeblach tzw. drabiny rekonstrukcyjnej (ryc. 1), tak aby przytoczone przykłady onkoplastyk mogły znaleźć zastosowanie w jak największej liczbie ośrodków, niezależnie od ich zaplecza.

W tym artykule zdecydowaliśmy się przedstawić najprostsze techniki, aby podkreślić ich znaczenie w codziennej praktyce. Bez względu na umiejscowienie zmiany w okolicy twarzy za pomocą podstawowych technik onkoplastycznych nawet mało doświadczony chirurg jest w stanie zamknąć większość średniej wielkości ubytków poresekcyjnych. Najprostszym sposobem zamknięcia defektu i zapewne najczęściej stosowanym jest zszycie pierwotne. Podpreparowanie brzegów rany w zakresie powłok skórnych jest jednym z podstawowych sposobów beznapięciowego zamknięcia ubytku m.in. okolicy środkowego piętra twarzy. Stanowi ono podstawowy wybór w przypadku małych ubytków, przy czym zasadniczymi kryteriami użycia tej techniki są nie tylko umiejscowienie ubytku, wielkość lub objętość preparatu, lecz także stopień elastyczności skóry (tj. wiotkości) w określonej lokalizacji. Zamknięcie pierwotne jest najmniej obciążające, co ma szczególne znaczenie u chorych w podeszłym wieku. Istotne jest, aby blizna po zamknięciu pierwotnym – jeśli tylko to możliwe – przebiegała równolegle do linii zmniejszonego napięcia skóry (tzw. linii Langera), co pozwala uzyskać jak najlepszy efekt funkcjonalny oraz estetyczny^1,2 (ryc. 2).