Robotyka jest dynamicznie rozwijającą się częścią chirurgii małoinwazyjnej. Chociaż jest to stosunkowo nowa technologia, na całym świecie działa już ponad 2800 robotów, a liczba wykonywanych operacji zbliża się do 500 000 rocznie. Robot chirurgiczny jest wprawdzie najczęściej wykorzystywany w operacjach urologicznych i ginekologicznych, lecz zainteresowanie chirurgów ogólnych robotyką nieustannie wzrasta. Przedstawiamy przegląd piśmiennictwa dotyczącego zastosowania robotyki w chirurgii ogólnej, wzbogacony o komentarz i własne opinie.

Idea zastosowania automatycznych maszyn do wykonywania trudnych i niebezpiecznych czynności towarzyszy ludzkości od tysiącleci. W medycynie po raz pierwszy robota zastosowano w 1985 r., był to robot przemysłowy PUMA użyty do wykonania biopsji mózgu pod kontrolą tomografii komputerowej (TK). W 1988 r. system Robodoc wykorzystano do wykonania artroplastyki stawu biodrowego. Sterowany komputerem robot posłużył do precyzyjnego nawiercenia głowy kości udowej. Również w 1988 r. za pomocą wspomnianego robota przemysłowego PUMA po raz pierwszy wykonano przezcewkową resekcję gruczołu krokowego. Zainicjowane w Imperial College w Londynie prace nad stworzeniem robota stosowanego w urologii doprowadziły do powstania urządzeń SARP, PROBOT i URobot, które były w stanie wykonać różnorodne zadania, takie jak biopsja lub resekcja gruczołu krokowego z użyciem lasera.

Ponieważ ruchomość narządów oraz zmienne uwarunkowania anatomiczne jamy brzusznej utrudniają zastosowanie zaprogramowanych urządzeń do wykonywania operacji chirurgicznych, uwaga badaczy skupiła się na opracowaniu urządzenia sterowanego przez chirurga-telemanipulatora. Prace nad stworzeniem telemanipulatora chirurgicznego rozpoczęły się w tym samym czasie w kilku ośrodkach w Stanach Zjednoczonych. W latach 80. XX wieku amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA – National Aeronautics Space Administration) wraz z Ames Research Center rozpoczęła program rozwoju urządzenia służącego do wykonywania operacji chirurgicznych na odległość w przestrzeni kosmicznej oraz na polu walki. Przy wsparciu grantu finansowego DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) prace kontynuowano, tworząc prototyp (Bradley 557A). System miał za zadanie wirtualnie przenosić chirurga na pole walki i umożliwiać opiekę nad rannym żołnierzem. Dzięki wykorzystaniu tego urządzenia Jon Bowersox, chirurg naczyniowy, jako pierwszy wykonał ex vivo zespolenie jelitowe na odległość.¹