BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Ograniczoną skuteczność w acne inversa mają szczepionki z bakteryjnego materiału własnego, bakteriofagi i leki stymulujące odpowiedź immunologiczną. Nie sprawdza się także izotretynoina. Zalecana jest ona jedynie w okresie przedoperacyjnym (około trzy miesiące w dawce 0,6-1mg/kg). W piśmiennictwie są również doniesienia o skuteczności dapsonu w dawce 25-100 mg/dobę. Rzadko jednak wspomina się o długofalowych efektach takiego leczenia. Leki antyandrogenne uważa się za skuteczne jedynie w I stadium choroby i lokalizacji w okolicy narządów płciowych. Próby terapii obejmowały także inhibitor 5-α reduktazy – finasteryd w dawce 5 mg/dobę.[13,14]
Ostatnie doniesienia opisują również różne schematy terapii lekami biologicznymi: infliksymabem, etanerceptem, adalimumabem, efalizumabem i innymi. Terapia ta, pomimo wysokiej rekomendacji (2012), pozostaje nadal niezatwierdzona przez FDA, a schematy leczenia są różne. Infliksymab stosowano w dawce 5-10 mg/dobę co cztery tygodnie w okresie od pięciu miesięcy do czterech lat. Dobrą odpowiedź uzyskano u 80 proc. pacjentów w II i III stadium trądziku odwróconego, już po 3-7 podaniach leku. Etanercept w dawce 2 × 25 mg/tydzień zalecano przez 17-40 tygodni. Efalizumab w kilku przypadkach włączano w dawce 1 mg/kg mc w odstępach tygodniowych przez sześć miesięcy. Adalimumab stosowano również w kilku schematach. W terapii trzymiesięcznej u 15 chorych z II i III stadium uzyskano znaczącą poprawę, wyrażającą się spadkiem VAS i DLQI. U wszystkich pacjentów leki były dobrze tolerowane.[12,15-17]
W trądziku odwróconym próbowano również stosować immunoglobuliny podawane raz w miesiącu w dawce 8-12 g przez 1-15 miesięcy. W innych przypadkach uzyskiwano zwykle krótkotrwałą poprawę, stosując radioterapię promieniami X, terapię fotodynamiczną, miejscowe wstrzyknięcia glikokortykosteroidów, kompresy z 10-proc. maści ichtiolowej lub przymoczki z chloroheksydyny. Wymienione metody cechowały się jednak ograniczoną skutecznością i zalecano je jedynie w stadium I choroby. Stosowaną alternatywnie metodą jest krioterapia, zwykle natrysk ciekłym azotem.[14,16]
Leczenie operacyjne
Natomiast terapią z wyboru w acne inversa jest leczenie operacyjne.
Niestety, dość częste obawy pacjentów przed tą terapią powodują, że jest ona odraczana, co pogarsza wyniki leczenia. Skuteczne zabiegi operacyjne polegają na całkowitym wycięciu zajętych chorobowo tkanek z marginesem skóry zdrowej, z zamknięciem powstałych ubytków przez samowygojenie, zszycie pierwotne, plastykę płatową miejscową oraz plastykę przeszczepami. Czasami konieczne jest kilka zabiegów.[14,15]
Rozległość zmian skórnych przedzabiegowo najlepiej określa się badaniem palpacyjnym, gdzie wyczuwa się stwardnienia lub przetoki. Wycięcie powinno dotyczyć zmian chorobowych, pełnej grubości tkanki podskórnej i różnie definiowanego marginesu skóry zdrowej (niektórzy zalecają 1 cm). Rzadziej wycina się również powięź z mięśniami.
Do resekcji stosuje się skalpel, skalpel elektryczny lub laser ablacyjny (CO2). Najprostszą opcją gojenia jest gojenie samoistne. Powierzchnię rany pokrywa się jałowymi opatrunkami lub opatrunkami przyśpieszającymi ziarninowanie. Czas gojenia w tej metodzie to 6-12 tygodni. Plastyka przeszczepami skraca okres gojenia i pozwala zwykle na lepsze efekty estetyczne. Przeszczepy można stosować bezpośrednio po operacji lub po wyziarninowaniu dna. Mniejsze ubytki można zszyć. W obrębie dołów pachowych poleca się plastykę płatami lokalnymi przełożonymi, np. tzw. romboidalnymi Limberga. Metody ograniczone do wycięcia ropni i zszycia przetok są nieskuteczne i niepolecane.[14,18,19,20]
Najczęstsze wczesne powikłania pooperacyjne to: infekcja, krwawienie, zaburzenie gojenia rany, martwica przeszczepu, martwica płata, uszkodzenie splotu ramiennego, uszkodzenie nerwów, powikłania zakrzepowe żyły ramiennej. Powikłania późne to: nagromadzenie wydzieliny surowiczej, przykurcze mostkowate, blizny przerostowe, keloidy, nawrót choroby. Przykurcze operacyjne występują najczęściej w obrębie stawu barkowego. Średnia częstość nawrotów jest szacowana na 2,5 proc. Najczęściej dotyczy okolicy podpiersiowej – 50 proc., pachwin i krocza – 37 proc.[14] Podaje się, że na niepowodzenia lecznicze, oprócz okolicy, ma także wpływ technika operacyjna. I tak Alharbi[12] podaje, że przy technice płatowej w okolicy dołów pachowych występuje około 40 proc. nawrotów. W pachwinach – przy zszyciu rany – 12,5 proc., w technice płatowej – 33 proc., a przy zastosowaniu przeszczepu nawrotów nie obserwowano. W okolicy anogenitalnej w technice płatowej nie obserwowano nawrotów, podobnie przy zastosowaniu przeszczepów do pokrycia rany na tułowiu i w okolicy pośladkowej.
Rekomendacje terapii dla poszczególnych stopni zaawansowania choroby są następujące[12]:
a) I stopień wg Hurleya: radykalna resekcja chirurgiczna tkanek zajętych procesem chorobowym (wycięcie pojedynczych zmian zapalnych nie jest zalecane), gojenie przez pierwotne zszycie rany, okresowy drenaż;
b) II-III stopień wg Hurleya: radykalna resekcja chirurgiczna tkanek zajętych procesem chorobowym aż do powięzi mięśniowej (czasami głębiej), dokładne usunięcie przetok, pierwotne lub wtórne zszycie rany, ewentualnie dodatkowo farmakoterapia pooperacyjna.
Dodatkowe zalecenia to: abstynencja nikotynowa, lokalne stosowanie środków dezynfekcyjnych, okresowa antybiotykoterapia (kontrowersyjna), doustna izotretinoina 0,6-1,0 mg/kg/dobę trzy miesiące przed operacją (leczenie należy zakończyć dwa-trzy dni przed planowanym zabiegiem).[12,14]