BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Praktyka kliniczna
Nadmierna potliwość pierwotna – aktualne możliwości terapeutyczne
Dr hab. med. Anna Lis-Święty
Produkcja potu jest fizjologicznym zjawiskiem odgrywającym rolę w termoregulacji organizmu. 1-3 proc. populacji zgłasza jednakże problem nadmiernej potliwości (hyperhidrosis – HH).[1] Dotyczy on z podobną częstością kobiet i mężczyzn.[1] Organizm u takich osób produkuje nadmiernie pot, w ilości, która przekracza potrzeby utrzymania prawidłowej temperatury ciała.[1] Patogeneza HH nie została dotychczas dokładnie poznana. Proces termoregulacji kontrolowany jest centralnie w przednim podwzgórzu, skąd sygnały przekazywane są włóknami nerwowymi do zwojów układu sympatycznego rdzenia kręgowego i następnie do gruczołów potowych ekrynowych. W poszczególnych okolicach ciała gruczoły są unerwione przez nerwy wychodzące ze zwojów odpowiednich segmentów rdzenia kręgowego: T2-8 – kończyny górne, T1-4 – twarz, T4-12 – tułów, T10-L2 – kończyny dolne. Acetylocholina jest pierwotnym neurotransmiterem, który stymuluje receptory nikotynowe zlokalizowane w synapsach włókien przed- i zazwojowych oraz receptory muskarynowe w gruczołach potowych. Przyjmuje się, że przyczyną HH jest nadmierna stymulacja układu sympatycznego.[2] Ostatnio stwierdzono, że w zwojach sympatycznych pacjentów z HH występuje znacząco wyższa ekspresja receptorów dla acetylocholiny w porównaniu z grupą zdrowych.[3] U pacjentów z HH gruczoły potowe ekrynowe w badaniu histologicznym nie wykazują patologii w postaci przerostu w porównaniu z gruczołami osób bez HH.[2] Gruczoły apokrynowe stymulowane adrenergicznie nie mają znaczenia w patogenezie HH.[2]
Sposoby leczenia HH należą do rzadziej opisywanych w literaturze. Zaburzenie ma jednak istotny wpływ na jakość życia, przyczynia się do wzrostu częstości infekcji skóry i dość często może wymagać interwencji lekarskiej. W artykule przedstawiono aktualne dane dotyczące dostępnych terapii HH.
Klasyfikacja
HH w zależności od podłoża klasyfikuje się do dwóch kategorii:
- HH pierwotna,
- HH wtórna.[4]
Rozpoznanie HH pierwotnej, która z definicji nie jest związana z towarzyszącymi stanami chorobowymi, wymaga wykluczenia potencjalnych patologii stanowiących przyczynę HH wtórnej. HH można dalej podzielić pod względem lokalizacji: regionu anatomicznego oraz lokalizacji jednostronnej lub dwustronnej, symetrycznej. Jeżeli HH dotyczy licznych okolic ciała, określana jest jako uogólniona, podczas gdy HH ograniczona obejmuje wzmożone pocenie zwykle w okolicach o symetrycznej lokalizacji.[4]
Nadpotliwość uogólniona
U pacjentów z HH uogólnioną ważne jest poszukiwanie współistniejących stanów chorobowych – HH uogólniona wtórna (tab. 1).[5] Do najważniejszych czynników patogenetycznych należą: