Jak nie popełnić błędu
Zmiany skórne w toczniu rumieniowatym układowym
Dr n. med. Maciej Pastuszczak
Prof. dr hab. med. Anna Wojas-Pelc
Toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythematosus – SLE) to ciężka choroba o podłożu autoimmunologicznym, która nieleczona prowadzi do uszkodzenia wielu narządów i zgonu. Początek choroby jest skryty i zdominowany przez niecharakterystyczne objawy, takie jak zmęczenie, osłabienie, bóle mięśni, kości i stawów. Rzadko pacjenci podający tego typu dolegliwości poddawani są wnikliwej diagnostyce immunologicznej. Opóźnia to znacznie postawienie właściwego rozpoznania i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia. Znakomita większość chorych na toczeń rumieniowaty układowy prezentuje różnego rodzaju zmiany skórne. Dlatego w pierwszej kolejności pacjenci ci poszukują pomocy u dermatologów. Wydaje się niezmiernie ważne, aby dermatolodzy byli zaznajomieni z objawami skórnymi, które mogą wystąpić w przebiegu tocznia układowego. Wierzymy, że dzięki temu u pacjentów będzie można przeprowadzić szybciej ukierunkowaną diagnostykę i rozpocząć leczenie. W niniejszym artykule przedstawiamy dwa przypadki kliniczne pacjentek ze zmianami skórnymi i współistniejącym toczniem układowym. Trzeci zaprezentowany przypadek chorego z podostrym skórnym toczniem rumieniowatym indukowanym lekami zwraca uwagę, że nie wolno w codziennej praktyce zapominać o wywiadzie lekarskim.
Toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythematosus – SLE) jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, charakteryzującą się zajęciem wielu narządów i obecnością w surowicy autoprzeciwciał. Schorzenie przebiega z okresami remisji i zaostrzeń oraz prowadzi do zwiększonej chorobowości i śmiertelności. Szacuje się, że w populacji ogólnej choruje 1 na 2000 osób. Liczba ta jednak może być niedoszacowana.[1]
Początek choroby często jest skryty i towarzyszą mu bardzo niespecyficzne dolegliwości, takie jak osłabienie, zmęczenie, bóle kostne, stawowe czy mięśniowe. W większości przypadków objawy te nie skłaniają do wykonywania wnikliwej diagnostyki. Dlatego rozpoznanie jest opóźnione, co determinuje ryzyko wystąpienia uszkodzenia narządów wewnętrznych.[2]
W przebiegu SLE mogą występować różnego rodzaju zmiany skórne. Zmiany tego typu dzieli się na specyficzne (wykazujące typowe cechy histologiczne i immunopatologiczne) oraz niespecyficzne. Wśród skórnych zmian specyficznych wyróżnia się:
- postać ostrą skórnego tocznia rumieniowatego (acute cutaneous lupus erythematosus – ACLE),
- postać podostrą skórnego tocznia rumieniowatego (subacute cutaneous lupus erythematosus – SCLE),
- postać przewlekłą skórnego tocznia rumieniowatego (chronic cutaneous lupus erythematosus – CCLE).
