Dążymy do celu

Ocena wskaźników immunologicznych w rozpoznaniu pokrzywki przewlekłej

Lek. Anna Krajewska-Wojtyś1

Dr n. med. Jolanta Krajewska2

Dr n. med. Maria Weryńska-Kalemba1

Prof. dr hab. med. Jerzy Jarząb1

1Kliniczny Oddział Chorób Wewnętrznych, Dermatologii i Alergologii Szpital Specjalistyczny w Zabrzu

2Zakład Medycyny Nuklearnej i Endokrynologii Onkologicznej, Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach

Adres do korespondencji: Lek. Anna Krajewska-Wojtyś, Kliniczny Oddział Chorób Wewnętrznych, Dermatologii i Alergologii, Szpital Specjalistyczny, ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 41-800 Zabrze

Pokrzywka jest częstą, heterogenną etiologicznie chorobą, która w postaci ostrej dotyka 20-30 proc. populacji (przynajmniej jeden epizod), a w postaci przewlekłej 0,1-4 proc. Dotyczy chorych w przedziale 15.-70. r.ż., zwykle młodych dorosłych, częściej kobiet.[1,2] Charakterystycznym wykwitem skórnym jest bąbel pokrzywkowy z towarzyszącym świądem. Może także wystąpić obrzęk naczynioruchowy. Objawy te powstają na skutek aktywacji komórek tucznych i bazofilów oraz reakcji na uwalniane mediatory.[3,4] Do powstania reakcji pokrzywkowej może dochodzić na drodze immunologicznej i nieimmunologicznej.[5,6] Ze względu na znaczne obniżenie jakości życia pacjentów z pokrzywką przewlekłą stale poszukuje się nowych metod diagnostycznych umożliwiających identyfikację czynnika sprawczego.[7]

W wytycznych EAACI/GA(2)LEN/EDF zaproponowano podział pokrzywki przewlekłej na:

  • pokrzywkę spontaniczną – ostrą, trwającą poniżej 6 tygodni,
  • przewlekłą, powyżej 6 tygodni.[3]


Według niektórych danych nawet w 80 proc. przypadków udaje się wskazać prawdopodobny czynnik będący przyczyną rozwoju objawów chorobowych (tab. 1).[1] Należą do nich:

  • reakcje alergiczne wywołane ekspozycją pacjenta na produkty spożywcze,
  • leki,
  • alergeny zawodowe,
  • toksyny stawonogów.


Reakcje te mogą być potęgowane przez współistnienie kofaktora jak alkohol, wysiłek fizyczny czy lek, np. penicylina. Podaje się, że nawet wśród pacjentów z istniejącą już pokrzywką częstość alergii, np. na antybiotyki penicylinowe, jest większa niż w populacji ogólnej.[8] Kolejne to pseudoalergeny dające reakcję nadwrażliwości nieimmunologicznej m.in. na pokarmy lub leki, środki osoczozastępcze, radiologiczne środki kontrastowe. Wywołują one tzw. objawy z opóźnienia i są zależne od dawki, a reakcja może wystąpić już przy pierwszym kontakcie, bez fazy uczulenia. Jednak, zgodnie z istniejącymi badaniami, dodatki do żywności rzadko są przyczyną nasilenia objawów pokrzywkowych.[9] Istotnym czynnikiem są infekcje, a w szczególności zarażenia pasożytnicze, przewlekłe zapalenie migdałków, zatok obocznych nosa, ropnie okołozębowe lub zakażenie Helicobacter pylori, Mycoplasma pneumoniae lub Candida albicans.[10-13] Rzadziej spotyka się opisy występowania pokrzywki wraz z infekcją wirusową – najczęściej dotyczą one infekcji wirusami Herpes oraz hepatotropowymi.[14] Reakcje pokrzywkowe mogą towarzyszyć także schorzeniom autoimmunologicznym na skutek obecności autoprzeciwciał w klasie IgG przeciwko IgE lub przeciwko receptorowi FcεR1.[1,13,15] U tych chorych obserwuje się dodatnie wyniki po śródskórnym podaniu własnej surowicy pacjenta oraz nasilone objawy kliniczne, a także ogólne. Szczególnie często z pokrzywką przewlekłą współistnieją procesy chorobowe dotyczące tarczycy. Rzadkie przyczyny pokrzywki to schorzenia przewlekłe:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postępowanie diagnostyczne w pokrzywce przewlekłej

Ustalenie podłoża pokrzywki przewlekłej ma podstawowe znaczenie.[19] Warunkuje zastosowanie skutecznej terapii. Wymaga to przeprowadzenia wnikliwego wywiadu (tab. 2), badania przedmiotowego oraz [...]

Leczenie pokrzywki przewlekłej – wyzwania i kontrowersje

Standaryzacja postępowania terapeutycznego w pokrzywce przewlekłej budzi wiele pytań i kontrowersji.[30] Leczenie powinno być prowadzone zgodnie z aktualnymi wytycznymi.[4,28,31,32] (ryc. 1). [...]

Pokrzywka przewlekła a jakość życia

Jak wskazują badania, pokrzywka jest chorobą upośledzającą jakość życia pacjentów.[13,30] Wielu z nich jest zmuszonych do częstych kontaktów ze służbą zdrowia [...]

Odmienności pokrzywki przewlekłej u dzieci i osób w wieku podeszłym

Oceniając przyczyny pokrzywki przewlekłej u dzieci, stwierdza się, że najczęściej jest związana z chorobami autoimmunologicznymi, alergiami pokarmowymi oraz infekcjami. Dlatego leczenie [...]

Pokrzywka przewlekła a schorzenia układu sercowo-naczyniowego

Powiązania między występowaniem pokrzywki a schorzeniami układu sercowo-naczyniowego są ciągle słabo poznane. A. Egeberg i wsp. opublikowali wyniki retrospektywnego badania kohortowego, [...]

Pokrzywka przewlekła a zaburzenia metaboliczne

Analizując badania kohortowe, potwierdzono zwiększoną częstość występowania otyłości, hiperlipidemii, a także zespołu metabolicznego w grupie pacjentów z pokrzywką przewlekłą spontaniczną w [...]

Pokrzywka przewlekła a przewlekłe zapalenie tarczycy Hashimoto

Istnieje silny związek między pokrzywką przewlekłą spontaniczną a podwyższonym stężeniem autoprzeciwciał tarczycowych IgG (AAbs). Większość dużych badań wykazuje częstość tego współistnienia [...]

Pokrzywka przewlekła a toczeń rumieniowaty układowy

W literaturze światowej można także odnaleźć informacje na temat próby oceny rozpowszechnienia pokrzywki w grupie pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym (SLE) [...]

Podsumowanie

Mimo znaczącego postępu w zakresie wyjaśnienia podstaw etiopatogenetycznych pokrzywki przewlekłej, metod diagnostycznych i wprowadzenia nowych leków nadal stanowi ona istotne wyzwanie [...]
Do góry