BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Charakterystyczne objawy
Dermatozy ciężarnych – jak nie popełnić błędu?
Anna Maćkowska1
Prof. dr hab. med. Aleksandra Lesiak2
Ciąża jest związana z wieloma zmianami adaptacyjnymi dotyczącymi niemalże wszystkich tkanek i układów. Prawidłowy wzrost i rozwój płodu, utrzymanie ciąży, a także jej fizjologiczne zakończenie wymagają przekształcenia immunologicznego i hormonalnego organizmu ciężarnej, co również ma wpływ na powstawanie wykwitów skórnych. Wśród nich wyróżnić możemy zmiany fizjologiczne, zaostrzenie lub złagodzenie istniejących chorób dermatologicznych, a także dermatozy typowe dla okresu ciąży.[1]
Wśród zmian fizjologicznych dotyczących skóry w okresie ciąży należy wymienić przede wszystkim wzmożoną aktywność gruczołów potowych, zwiększenie napięcia skóry czy też swoiste pogrubienie podściółki tłuszczowej lokalizującej się w obrębie twarzy, karku i bioder. Typowy jest też szybszy wzrost włosów/paznokci i pojawienie się owłosienia w obrębie twarzy, brzucha i podbrzusza (tzw. hirsutyzm ciężarnych).[2] Dodatkowo w ciąży obserwujemy wiele zmian barwnikowych, związanych z nadmierną produkcją barwnika w skórze oraz błonach śluzowych (dyschromia gravidarum), które manifestują się wzmożoną pigmentacją kresy białej (linea nigra), otoczek brodawek sutkowych, okolicy pępka, dołów pachowych i okolic narządów płciowych. Zwiększa się także wrażliwość skóry ciężarnej na promieniowanie ultrafioletowe, co skutkuje niekiedy powstawaniem piegów, znamion barwnikowych, a także ostudy ciężarnych (chloasma gravidarum), dotykającej nawet do 75 proc. kobiet w ciąży.[3] Charakteryzuje się ona występowaniem nieregularnych plam barwy żółtawej do brunatnej, lokalizujących się w obrębie czoła, policzków i ust, o zazwyczaj symetrycznej dystrybucji.[4] Żyły powierzchowne w obrębie sutków, brzucha i podudzi mają tendencję do rozszerzania się. Typowe dla okresu ciąży jest także występowanie żylaków kończyn dolnych i żylaków odbytu.[5] Najbardziej charakterystyczną zmianą skórną kojarzoną z ciążą są rozstępy ciężarnych (striae gravidarum), powstające w wyniku bardzo szybkiego wzrostu obwodu brzucha, ud czy sutków.[6]
Ciąża może też modyfikować przebieg wcześniej istniejących dermatoz. Przykładem może być trądzik pospolity (acne vulgaris), który w wielu przypadkach ulega zdecydowanej poprawie, choć może też dojść do pogorszenia stanu skóry i nasilenia zmian. W łysieniu plackowatym (alopecia areata) postęp choroby może się zatrzymać, a często rozpoczyna się trwały odrost włosów. Warto także dodać, że w związku ze wzmożoną produkcją barwnika rozwój plam bielaczych także spowalnia, a w ich obrębie często rozpoczyna się repigmentacja. Jednak zwiększona produkcja barwnika może być także źródłem niepokoju, ponieważ dochodzi do powiększenia istniejących znamion barwnikowych, co samo w sobie nie stanowi zagrożenia. Ze względu jednak na zwiększone ryzyko transformacji złośliwej znamion barwnikowych każdą zmianę, która zmienia swój kształt i kolor, powinien obejrzeć lekarz dermatolog.