BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Charakterystyczne objawy
Zmiany skórne jako wynik przewlekłej immunosupresji u chorych po przeszczepieniu narządów
Lek. Aleksandra Okuniewska1
Lek. Damian Kadylak2
Prof. dr hab. med.Alicja Dębska-Ślizień3
Dr n. med. Beata Imko-Walczuk2,4
Jatrogenne zmiany skórne u pacjentów po przeszczepieniu narządów stanowią szerokie spektrum kliniczne. Z uwagi na to, że część leków immunosupresyjnych (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, azatiopryna) ma wieloletnią historię stosowania nie tylko u biorców narządów, ale także w przebiegu różnych innych schorzeń, ich działania niepożądane są powszechnie znane. Z tego względu istnieją także schematy działania w przypadku wystąpienia zmian jatrogennych. Działania niepożądane innych, nowszych leków z tej grupy (takrolimus, mykofenolan mofetylu, inhibitory szlaku mTORu pacjentów po przeszczepieniu narządów stanowią szerokie spektrum kliniczne. Z uwagi na to, że część leków immunosupresyjnych (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, azatiopryna) ma wieloletnią historię stosowania nie tylko u biorców narządów, ale także w przebiegu różnych innych schorzeń, ich działania niepożądane są powszechnie znane. Z tego względu istnieją także schematy działania w przypadku wystąpienia zmian jatrogennych. Działania niepożądane innych, nowszych leków z tej grupy (takrolimus, mykofenolan mofetylu, inhibitory szlaku mTOR) nie są tak powszechnie znane i wymagają długoletniej obserwacji. Ścisła współpraca pomiędzy lekarzami różnych specjalizacji pozwala na przyjęcie najlepszego schematu postępowania w przypadku pojawienia się powikłań leczenia. Dokładne badanie skóry oraz leczenie zmian skórnych w przebiegu przewlekłej immunosupresji u chorych po przeszczepieniu narządów powinny być przeprowadzane przez dermatologa. Lekarz opiekujący się biorcą narządów musi zachować czujność ze względu na możliwość wystąpienia różnych działań niepożądanych leków i w razie konieczności zlecić specjalistyczną konsultację bądź wsparcie psychologiczne. Artykuł przedstawia opis najczęściej występujących zmian jatrogennych w przebiegu powszechnie używanych leków immunosupresyjnych u osób po przeszczepieniu narządów.
Zmiany na skórze oraz w obrębie błon śluzowych są częstym powikłaniem u chorych po przeszczepieniu narządów. W większości przypadków stanowią efekt działania niepożądanego przyjmowanych przewlekle leków immunosupresyjnych. Według danych dotyczą od 33 do 87 proc. biorców narządów. Nasilenie wykwitów skórnych jest uzależnione od rodzaju przyjmowanej immunosupresji, dawki leków oraz czasu trwania leczenia immunosupresyjnego.[1-3] W artykule wyszczególniono sześć grup leków immunosupresyjnych z najczęściej występującymi powikłaniami skórnymi oraz metodami leczenia (tab. 1).