BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Dermatologia w praktyce klinicznej
Rola kwasu azelainowego w leczeniu trądziku
Zuzanna Świerczewska
prof. dr hab. n. med. Wioletta Barańska-Rybak
- Wykorzystanie kwasu azelainowego w dermatologii
- Przegląd badań dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania tej substancji
- Zalety i korzyści oraz niezbędne środki ostrożności
Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest uważany za jedną z najpowszechniejszych chorób skóry na świecie. Szacuje się, że dotyka aż 85% pacjentów w wieku od 12 do 24 lat, a jego pierwsze objawy mogą pojawić się jeszcze przed okresem dojrzewania1. Nierzadko problem ten dotyczy również osób powyżej 25 r.ż. Schorzenie w jednakowym stopniu dotyka kobiet i mężczyzn.
Trądzik jest przewlekłą chorobą zapalną skóry – proces chorobowy toczy się w obrębie jednostki włosowo-łojowej. Patogeneza trądziku jest uważana za złożoną, z kluczową rolą przypisywaną procesom zapalnym, nadczynności gruczołów łojowych oraz nadmiernej keratynizacji ujść mieszków włosowych, co koreluje ze zwiększoną aktywnością androgenów. W procesie powstawania zmian trądzikowych na uwagę zasługuje również wpływ kolonizacji mieszków przez Cutibacterium acnes (C. acnes, dawniej Propionibacterium acnes)2.
Na podstawie liczby i charakteru zmian skórnych trądzik można zaklasyfikować jako łagodny, umiarkowany lub ciężki. U większości pacjentów występuje łagodna postać choroby, jednak u ok. 15% chorych trądzik ma ciężki przebieg. Plan terapeutyczny dobiera się w zależności od stopnia nasilenia zmian skórnych. Do głównych celów terapii przeciwtrądzikowej należy złagodzenie objawów i zapobieganie ich następstwom, ze szczególnym naciskiem na proces bliznowacenia. Podstawą leczenia trądziku zaskórnikowego są miejscowe retinoidy, nadtlenek benzoilu i kwas azelainowy. W przypadku łagodnej i umiarkowanej postaci trądziku grudkowo-krostkowego rekomenduje się miejscowe preparaty złożone z antybiotyku z nadtlenkiem benzoilu lub retinoidem albo z nadtlenku benzoilu z retinoidem. Z uwagi na powszechnie rosnącą lekooporność obserwuje się odejście od monoterapii antybiotykowej w kierunku częstszego stosowania wspomnianych środków. Zmiany grudkowo-krostkowe o charakterze ciężkim są wskazaniem do włączenia systemowej antybiotykoterapii w połączeniu z lekami miejscowymi niezawierającymi antybiotyków, czyli nadtlenkiem benzoilu, retinoidami czy kwasem azelainowym. W przypadku najcięższych form trądziku, opornych na dotychczas prowadzone leczenie preparatami przeciwbakteryjnymi działającymi ogólnoustrojowo, a także lekami stosowanymi zewnętrznie, podawana jest doustna izotretynoina w dawce dobranej dla chorego. Biorąc pod uwagę skalę problemu, nadal poszukuje się najskuteczniejszych metod wspomagających redukcję zmian trądzikowych, o możliwie najmniejszej liczbie działań niepożądanych.