Apiterapia – praktyka terapeutycznego wykorzystania produktów pszczelego gniazda – stała się przedmiotem badań z uwagi na jej potencjał w dermatologii. Brodawki stóp, stanowiące wyzwanie kliniczne z powodu częstych nawrotów, są jednym z problemów skórnych, w których apiterapia potencjalnie może znaleźć zastosowanie. Artykuł ma na celu przeanalizowanie dowodów naukowych dotyczących możliwego wykorzystania różnych form apiterapii w leczeniu brodawek stóp spowodowanych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papillomavirus).

Brodawki stóp

Brodawki stóp (łac. verrucae plantares) są powszechnym schorzeniem dermatologicznym. Objawiają się jako hiperkeratotyczne, grudkowate zmiany skórne występujące na podeszwach stóp (ryc. 1A, B). Często są bolesne i mogą powodować trudności w chodzeniu, szczególnie gdy znajdują się w obszarze obciążonym podczas stawiania kroku¹.

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza brodawek stóp jest związana z zakażeniem HPV. Wirusy te należą do rodziny Papillomaviridae i są rozpowszechnione na całym świecie. Istnieje wiele różnych typów HPV, jednak w przypadku niektórych stwierdza się większe prawdopodobieństwo wywoływania brodawek stóp (np. HPV typu 1, 2, 4, 27, 57)¹.

Zakażenie HPV następuje przez bezpośredni kontakt ze skórą zakażonej osoby lub wskutek kontaktu z zanieczyszczonymi powierzchniami, takimi jak podłogi w miejscach publicznych. Wirus penetruje skórę przez mikropęknięcia lub uszkodzenia, które mogą wynikać z narażenia na wilgotne środowisko, urazy albo z nadmiernej ekspozycji na czynniki drażniące.

Po zakażeniu wirus replikuje się w komórkach naskórka, głównie w warstwie kolczystej i ziarnistej. Wykorzystuje mechanizmy replikacji swojego materiału genetycznego, wpływa na procesy regulacji komórkowej oraz manipuluje mechanizmami immunologicznymi. Prowadzi to do przerostu komórek naskórka i powstawania brodawek.

Oddziaływanie HPV na komórki skóry skutkuje zmianami w ich morfologii i funkcji. Tego typu wirusy mogą wywoływać wzrost komórek naskórka, indukując ich podziały oraz zaburzając proces różnicowania i złuszczania się komórek skóry. Prowadzi to do tworzenia charakterystycznych zmian skórnych związanych z brodawkami stóp.

Ponadto HPV może wpływać na odpowiedź immunologiczną organizmu, zarówno miejscową, jak i ogólnoustrojową. W reakcji na zakażenie organizm mobilizuje mechanizmy obronne (m.in. limfocyty T, przeciwciała, czynniki zapalne). Wirusy wykorzystują jednak...