Psychodermatologia
Zaburzenia pozorowane w dermatologii
mgr Jarosław Dudek
prof. dr hab. n. med. Anna Zalewska-Janowska
- Kryteria diagnostyczne zaburzeń pozorowanych
- Obraz kliniczny, rozpoznawanie i leczenie
- Potrzeba współpracy dermatologów ze specjalistami w dziedzinie psychiatrii
Zaburzenia pozorowane zostały po raz pierwszy oficjalnie zdiagnozowane w 1951 r. i opisane jako syndrom Münchausena. Diagnozę tę postawił hematolog i endokrynolog Richard Asher, opisując pacjentów, którzy w celu leczenia wyimaginowanych schorzeń często zmieniali placówki medyczne. Obecnie termin „syndrom Münchausena” jest nazwą jednej z odmian zaburzeń pozorowanych.
Osoby cierpiące na zaburzenia pozorowane wywołują lub fałszują objawy i symptomy chorób bądź zwiększają ich siłę, ukrywając ten fakt przed lekarzem. Nie kierują się jednak chęcią uzyskania korzyści materialnych, zwolnienia lekarskiego lub innymi podobnymi motywami. Postępują tak, aby znaleźć się lub pozostać pod czyjąś opieką, zyskać uwagę, zdobyć sympatię, nierzadko jest to także forma reakcji na trudne i stresujące sytuacje życiowe.
Specyficzną postacią zaburzeń pozorowanych są zaburzenia pozorowane przeniesione na inną osobę (lub jej narzucone). W tym przypadku chory fałszuje objawy u innych, najczęściej u własnych dzieci.
Opisując zaburzenia pozorowane w dermatologii, używa się takich terminów, jak: dermatitis artefacta, dermatozy wywołane lub factitious skin disorder.
Diagnoza
W piątej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-5) zaburzenia pozorowane znajdują się w kategorii zaburzeń somatycznych i pokrewnych. Wśród najważniejszych kryteriów diagnostycznych wyróżnia się:
- Sfałszowanie fizycznych lub psychicznych objawów bądź symptomów lub wywołanie urazu bądź choroby.
- Osoba dotknięta tym zaburzeniem przedstawia siebie innym jako chora, cierpiąca lub ranna.
- Omawiane zachowanie występuje nawet w przypadku braku oczywistych zewnętrznych nagród.
- Zachowanie to nie jest lepiej wyjaśnione przez inne zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia urojeniowe lub inne zaburzenia psychotyczne.