Łatwość stosowania

Samodzielny udział pacjentów w leczeniu cukrzycy wymaga monitorowania przez nich przyjmowania leków, spożycia węglowodanów, wysiłku fizycznego oraz stężenia glukozy we krwi. Personel opieki zdrowotnej chce zachęcać pacjentów do samodzielnego udziału w leczeniu i dostarczać im narzędzi ułatwiających uzyskanie optymalnej kontroli cukrzycy. W celu jak najszerszego wykorzystywania aplikacji jako zasobów dla pacjentów jest niezwykle ważne, aby były one łatwe w użyciu.¹¹

Personel opieki zdrowotnej powinien zalecać aplikacje, które odpowiadają umiejętnościom pacjenta w zakresie posługiwania się nowymi technologiami oraz są dostosowane do jego indywidualnych potrzeb. Niektóre aplikacje zaprojektowano z naciskiem na łatwość stosowania, natomiast inne oferują różnorodne funkcje dla osób lepiej zorientowanych w nowoczesnych technologiach. Należy rozważyć łatwość nawigacji, prowadzenia dzienniczków, modyfikacji danych, wykonywania notatek i śledzenia zmian w czasie, uwzględniając indywidualną znajomość technologii przez danego pacjenta. Chorych należy zachęcać do próby stosowania nowej aplikacji przez co najmniej kilka tygodni przed podjęciem decyzji, czy dana aplikacja będzie dla nich użyteczna. Nawigowanie w obrębie aplikacji może z czasem stać się łatwiejsze, ponieważ sprawność działania zwiększa się wraz z powtarzaniem czynności.

Cechy aplikacji

Dzienniczki stężenia glukozy we krwi

Rycina 1. Wykres trendu stężenia glukozy we krwi wygenerowany przez aplikację iBGStar.

Samodzielne monitorowanie stężenia glukozy we krwi przez pacjenta uważa się za ważne narzędzie ułatwiające strategie leczenia i podejmowanie decyzji, przydatne zarówno dla pacjentów, jak i dla personelu opieki zdrowotnej.¹² W przeszłości chorzy wykorzystywali dzienniczki w formie papierowej do dokumentowania zmierzonych wartości stężenia glukozy we krwi i przedstawiania tych wyników personelowi opieki zdrowotnej podczas następnej wyznaczonej wizyty. Postęp w dziedzinie glukometrów i technologii mobilnych umożliwił pacjentom elektroniczne rejestrowanie stężenia glukozy we krwi prowadzone na bieżąco.

ADA zaleca, aby pacjenci, u których schemat leczenia obejmuje wielokrotne wstrzyknięcia insuliny w ciągu doby lub stosowanie pompy insulinowej, oznaczali i odnotowywali stężenie glukozy we krwi co najmniej trzy razy dziennie.¹ Rejestrowanie wartości stężenia glukozy za pomocą aplikacji odnotowującej wyniki może częściowo ograniczyć niedogodności związane z noszeniem ze sobą dzienniczka w formie papierowej. Niektóre aplikacje mają dodatkowe zalety, takie jak możliwość graficznego przedstawiania trendów dotyczących samodzielnie oznaczanej glikemii, dzięki czemu można łatwiej wykrywać i korygować incydenty hipoglikemii związane z lekami, spożywanymi produktami, dietą i wysiłkiem fizycznym (ryc. 1).¹³

Bazy danych żywieniowych i sprawdzanie ilości spożywanych węglowodanów

Monitorowanie ilości spożywanych węglowodanów i kalorii jest niezbędne do utrzymywania optymalnej kontroli glikemii, ponieważ spożywane pokarmy bezpośrednio wpływają na stężenie glukozy we krwi oraz ilość insuliny, której potrzebuje dana osoba.¹⁴ Niewłaściwe wybory żywieniowe i spożywanie zbyt dużych porcji mogą prowadzić do stężenia glukozy we krwi poza zalecanym przedziałem wartości. Pacjenci mogą odnosić korzyści ze stosowania aplikacji, które ułatwiają im dokonywanie właściwych wyborów żywieniowych i monitorowanie spożycia węglowodanów.

Wiele aplikacji ma funkcję umożliwiającą użytkownikom przeszukiwanie baz danych na temat produktów żywnościowych, kiedy wpisze się lub zeskanuje kod paskowy, co pozwala zapisać w smartfonie określone dane żywieniowe. Na przykład takie aplikacje, jak Diabetes Buddy, Diabetes Log oraz Track3 oferują dostęp do rozbudowanych baz danych, dzięki czemu użytkownicy mogą szybko odnajdywać informacje żywieniowe, w tym zawartość węglowodanów i wartość kaloryczną. Funkcja Calorie Counter aplikacji MyNetDiary umożliwia planowanie i wyznaczanie celów, ułatwiając użytkownikom kontrolę masy ciała i spożycia kalorii we współpracy z licencjonowanym dietetykiem.¹⁵ Dostępna jest również wszechstronna baza danych, która ułatwia chorym na cukrzycę dokonywanie zdrowych wyborów. Bazy danych żywieniowych stwarzają użytkownikom łatwy dostęp do szczegółowych informacji, dzięki czemu mogą oni zatroszczyć się o własne zdrowie i dokonywać zdrowych wyborów żywieniowych.

Śledzenie aktywności fizycznej i masy ciała

Według ADA¹ wykazano, że umiarkowana redukcja masy ciała korzystnie wpływa na insulinooporność i ogólny stan zdrowia. Aplikacje, które umożliwiają użytkownikom śledzenie aktywności, liczenie kalorii oraz uzyskiwanie nowych informacji na temat aktywności i sprawności fizycznej, mogą ułatwiać redukcję i kontrolę masy ciała. Czerpanie informacji na temat nowych rodzajów aktywności fizycznej oraz wizualizowanie redukcji masy ciała za pomocą smartfona może być przydatne jako sposób ciągłego przypominania i zachęcania użytkowników do dalszych starań w celu osiągnięcia założonych celów w zakresie aktywności fizycznej. W niedawnym badaniu¹⁶ stwierdzono, że pacjenci wykorzystujący smartfona do śledzenia realizacji celów w zakresie redukcji masy ciała tracili na wadze w ciągu każdego 3-miesięcznego okresu badania przeciętnie prawie 4 kg więcej niż osoby, które nie miały smartfona.

Te rodzaje aplikacji przyniosą korzyści pacjentom, którzy są zmotywowani, aby aktywnie uczestniczyć w leczeniu cukrzycy przez modyfikacje stylu życia. Personel opieki zdrowotnej, który chciałby doradzać pacjentom w kwestii stosowania takich aplikacji, powinien uwzględnić charakterystykę społeczno-ekonomiczną pacjentów. Chorzy powinni również przedyskutować cele w zakresie aktywności fizycznej z personelem opieki zdrowotnej przed rozpoczęciem nowego programu ćwiczeń fizycznych, ponieważ tolerancja wysiłków fizycznych może być różna w zależności od występowania chorób współistniejących, dotychczasowej zwykłej aktywności fizycznej oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Udostępnianie danych i wsparcie społeczne

Liczne aplikacje mają funkcje umożliwiające użytkownikom eksportowanie danych do plików, które można udostępniać personelowi opieki zdrowotnej, między innymi za pomocą poczty elektronicznej. Oczywiste korzyści z tej technologii polegają na tym, że taka wymiana danych może następować częściej oraz w formie elektronicznej (tj. bez użycia papieru).

Takie aplikacje, jak iBGStar Diabetes Manager App & Glucose Meter (Apple iOS) i OnTrack (Android), umożliwiają użytkownikom wysyłanie danych pocztą elektroniczną do personelu opieki zdrowotnej i członków rodziny. Ponadto wykorzystywanie takiego urządzenia, jak glukometr iBGStar może pozwolić na efektywne pomiary glikemii oraz prowadzenie dzienniczka pomiarów za pomocą pojedynczego urządzenia wielokrotnego użytku, dzięki czemu ogranicza się niewygody związane z koniecznością stosowania wielu urządzeń.

Monitorowanie zmian stężenia glukozy we krwi za pomocą smartfona może być wygodne dla pacjentów, ale zebrane dane często nie są automatycznie przekazywane poza urządzenie. Synchronizacja danych jest więc ważną funkcją, ponieważ umożliwia to personelowi opieki zdrowotnej uzyskiwanie dokładnego wglądu w kontrolę glikemii u pacjentów. W badaniu przeprowadzonym w 2010 roku¹¹ stwierdzono, że aplikacje wykorzystywane w leczeniu cukrzycy, które mogą automatycznie udostępniać personelowi opieki zdrowotnej wyniki pomiarów glikemii dokonywanych samodzielnie przez pacjentów, będą prawdopodobnie przynosić korzyści pacjentom. Personel opieki zdrowotnej uczestniczący w tym badaniu mógł szybko wizualizować trendy i odpowiednio modyfikować leczenie, poprawiając w ten sposób jego wyniki.

Telcare, pierwszy glukometr z funkcją łączności bezprzewodowej zaaprobowany przez Food and Drug Administration (FDA), przekazuje dane do prywatnej internetowej bazy danych, do której mogą mieć dostęp pacjenci, członkowie ich rodzin oraz personel opieki zdrowotnej. Członkowie rodziny mogą również otrzymywać wiadomości tekstowe za każdym razem, kiedy użytkownik urządzenia dokonuje pomiaru stężenia glukozy we krwi. Takie aplikacje, jak Diabetes Guardian (Apple iOS) umożliwiają rodzicom dokładne monitorowanie na odległość glikemii u swojego dziecka, co eliminuje stres związany z nieznajomością stanu jego zdrowia.

Ścisła komunikacja z personelem opieki zdrowotnej, przyjaciółmi i członkami rodziny umożliwi najprawdopodobniej lepsze monitorowanie i leczenie cukrzycy. Możliwość dzielenia się danymi oraz komunikowania się z przyjaciółmi lub innymi chorymi na cukrzycę jest kolejną funkcją, która może zachęcić pacjentów do posługiwania się aplikacjami smartfonów. Aplikacje oferujące takie funkcje mogą stwarzać poczucie łączności i służyć jako wirtualny system wsparcia, który może dodatkowo usprawnić samodzielne leczenie cukrzycy. Udokumentowano, że uzyskiwanie nowej wiedzy i informacji przez wymianę doświadczeń jest skuteczniejsze, kiedy taka wymiana następuje z rówieśnikami, z którymi pacjenci mogą się identyfikować i dzielić doświadczenia.¹⁷ Dzięki interakcji z innymi użytkownikami aplikacji pacjenci mogą stać się bardziej świadomi znaczenia leczenia cukrzycy, a także uczą się pragmatyczniejszych i wydajniejszych sposobów kontrolowania cukrzycy.