Różnicowanie typów cukrzycy ma długą i ciągle jeszcze nieskończoną historię. Po erze postrzegania jej jako jednorodnej choroby pojawiło się różnicowanie na postać (Saundby, 1907): ostrą (acute) i przewlekłą (chronic).

W roku 1936 Himsworth użył określeń:

• cukrzyca insulinowrażliwa (insulin-sensitive diabetes),
• cukrzyca insulinoniewrażliwa (insulin-insensitive diabetes).

W roku 1964 uznano, że cukrzyca może mieć dwie formy:

• młodzieńcza postać cukrzycy (juvenile diabetes mellitus),
• cukrzyca dorosłych (adult-onset diabetes).

Kolejne lata przyniosły określenia:

• cukrzyca insulinozależna (IDDM, insulin-dependent diabetes mellitus),
• cukrzyca insulinoniezależna (NIDDM, non-insulin dependent diabetes mellitus).

Późniejsza klasyfikacja, związana z postępem wiedzy na temat etiologii cukrzycy, to określenia:

• cukrzyca typu 1 (type 1 diabetes),
• cukrzyca typu 2 (type 2 diabetes).

Następnie do tych typów dołączono:

• inne specyficzne typy cukrzycy (other specific types diabetes),
• cukrzycę ciężarnych (gestational diabetes mellitus).

Od roku 1999 obowiązuje taki właśnie podział na cztery typy.[7]

Wprowadzenie badań immunologicznych i genetycznych poszerzyło wiedzę na temat etiopatogenezy zaburzeń metabolizmu glukozy i nakazuje rewizję aktualnie obowiązującej klasyfikacji. Decyzji w tej sprawie spodziewać się można w najbliższych latach.[8-10]

Zaburzenia homeostazy mogą być wtórne

W codziennej praktyce, kiedy rozpoznanie typu cukrzycy opiera się na obrazie klinicznym i podstawowych badaniach laboratoryjnych, stosunkowo często spotykamy się z błędnym ustaleniem jej typu. Konieczne jest rozbudowane zaplecze laboratoryjne, umożliwiające przeprowadzenie badań immunologicznych, a czasem także genetycznych.

Zdaniem wielu autorów częste są przypadki, gdy po pewnym czasie konieczna jest weryfikacja wstępnie ustalonego typu cukrzycy. W chwili stwierdzenia zaburzeń homeostazy glukozy należy się zastanowić, czy nie są one wtórne (secondary diabetes), bowiem wiele różnych schorzeń ma w obrazie także zaburzenia metabolizmu glukozy. Taka analiza jest bardzo ważna, bowiem często właśnie stwierdzenie hiperglikemii staje się podstawą do poszukiwania różnych schorzeń, w tym np. zespołów genetycznych.[11]

Zagadnienie rozpoznawania i leczenia cukrzycy wtórnej nabrało szczególnego znaczenia w związku z zaostrzeniem kryteriów wyrównania zaburzeń metabolizmu węglowodanów.[12]