ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Dążymy do celu
Cukrzyca ciążowa – aktualne kierunki w opiece perinatologicznej
Dr n. med. Aleksandra Stupak1
Prof. dr hab. Anna Kwaśniewska1
Dr n. med. Wojciech Kwaśniewski2
Cukrzyca to grupa zaburzeń metabolicznych związanych z występowaniem hiperglikemii, będącej rezultatem względnego lub bezwzględnego niedoboru insuliny.[1] Cukrzyca ciążowa (GDM, ang. gestational diabetes mellitus) to zaburzenie tolerancji glukozy, które zostało po raz pierwszy rozpoznane lub występuje w czasie trwania ciąży. Aktualne dane dotyczące częstotliwości GDM na świecie ukazują wzrost odsetka rozpoznań tego schorzenia.[2]
Szacowane występowanie zaburzeń węglowodanowych w Polsce mieści się w przedziale 3-5 proc. ciąż.[3] W związku ze zmianą kryteriów diagnostycznych liczba rozpoznanych, nowych przypadków GDM wzrasta.[4] Należy również podkreślić, że na świecie nie ma jednolitego schematu wykrywania GDM. Zasadnicze różnice polegają na obowiązywaniu innych norm dotyczących wartości glikemii, na podstawie których rozpoznaje się GDM, oraz przeprowadzaniu badań przesiewowych lub diagnostycznych w zależności od grupy ryzyka, w której znajduje się ciężarna.
Porównanie proponowanych przez niektóre towarzystwa ginekologiczno-położnicze kryteriów diagnostycznych dla cukrzycy ciążowej zamieszczono w tabeli 1.
Zgodność poglądów ekspertów dotyczy rezygnacji z wykonywania testu przesiewowego w ciąży oraz konieczności trzypunktowego oznaczania stężenia glukozy w teście diagnostycznym doustnego obciążenia 75 g glukozy (OGTT 75 g).
W Polsce w 2014 roku Polskie Towarzystwo Diabetologiczne wprowadziło nowe nazewnictwo dotyczące hiperglikemii w ciąży. O cukrzycy w ciąży mówimy wówczas, gdy ciężarna spełnia jedno z obowiązujących kryteriów rozpoznania cukrzycy:
- glikemia na czczo ≥ 7 mmol/l (126 mg/dl) lub
- glikemia >11,1 mmol/l (200 mg/dl) w drugiej godzinie testu OGTT (75 g) lub
- glikemia przygodna ≥ 11,1 mmol/l (200 mg/dl) z towarzyszącymi objawami hiperglikemii lub
- gdy jeden z wyników uzyskanych w OGTT 75 g jest nieprawidłowy.[8]
Postępowanie diagnostyczne, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 2012 roku i Rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego z 2014 roku, zobowiązuje każdego położnika-ginekologa do oznaczenia glikemii na czczo u ciężarnej do 10. tygodnia trwania ciąży.[1,9] Następnym krokiem jest określenie czynników ryzyka wystąpienia zaburzeń tolerancji glikemii w obecnej ciąży.
Według Rekomendacji PTG do czynników ryzyka zachorowania na GDM zalicza się:
- rozpoznanie GDM w poprzednich ciążach,
- ciążę po 35 r.ż,
- wielorództwo,
- zespół policystycznych jajników,
- urodzenie dzieci o dużej masie ciała (> 4000 g),
- urodzenie noworodka z wadą rozwojową,
- zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie,
- nadciśnienie tętnicze przed ciążą,
- otyłość,
- rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2.[10]
