Opis przypadku

Wybrane schorzenia o podłożu autoimmunologicznym

Prof. dr hab. med. Ewa Otto-Buczkowska

Specjalistyczne Centrum Medyczne Śląskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą w Gliwicach

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Ewa Otto-Buczkowska, Jasnogórska 16/21, 44-100 Gliwice

Współwystępowanie schorzeń o podłożu autoimmunologicznym z cukrzycą jest znane od dawna. Najczęściej rozpoznawane było u pacjentów młodocianych z klasyczną postacią cukrzycy typu 1. Pamiętać jednak należy, że cukrzyca o podłożu autoimmunologicznym występować może również u starszych pacjentów jako tzw. cukrzyca typu LADA (latent autoimmune diabetes in adults). Ta postać cukrzycy ujawnia się zwykle u osób między 25-30 a 55. r.ż. Rozwój tej postaci cukrzycy jest zwykle powolny, stąd też ciągle jeszcze jest nieprawidłowo diagnozowana, a co za tym idzie – nie tak jak trzeba leczona.[1,2]

To przeciągnięcie się w czasie prawidłowej diagnozy cukrzycy typu LADA skutkuje często bardzo znaczną zwłoką we wdrożeniu prawidłowej terapii, ale także częstym opóźnieniem diagnozy towarzyszących schorzeń o podłożu autoimmunologicznym.

Procesy autoimmunologiczne u osób dorosłych rozwijają się zwykle wolniej niż u dzieci i młodzieży, u których dynamika ich rozwoju jest na ogół bardzo duża.

Zasady diagnozowania schorzeń towarzyszących klasycznej cukrzycy typu 1 u pacjentów w grupie rozwojowej są dość dokładnie określone.[3-6]

Najczęstsze choroby z autoagresji

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wskazania te dotyczą głównie schorzeń tarczycy oraz celiakii. Zasadą jest przeprowadzanie badań przesiewowych w chwili rozpoznania cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym. Wskazania do powtarzania badań zależą od uzyskanych wyników. Zwykle powtarzane są co rok. Pamiętać przy tym należy o możliwości występowania również innych schorzeń autoimmunologicznych.

Procesy autoimmunologiczne prowadzące do destrukcji komórek β trzustki mogą dotyczyć także innych narządów.

Najczęstszymi chorobami z autoagresji, towarzyszącymi cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym, są:

  • autoimmunologiczne choroby tarczycy,
  • choroba trzewna,
  • zapalenie błony śluzowej żołądka.[7]


Rzadziej spotyka się chorobę Addisona. Jest to pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, która może być stanem zagrożenia życia.

Wśród innych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym mogących towarzyszyć cukrzycy wymienić należy zaburzenie funkcji przytarczyc, bielactwo, a także autoimmunologiczne zapalenie stawów.

Każda z tych jednostek wiąże się z obecnością narządowo swoistych przeciwciał, których oznaczanie może mieć istotne znaczenie w diagnostyce laboratoryjnej oraz badaniach przesiewowych wykonywanych u osób z już rozpoznaną cukrzycą. Pamiętać jednak należy, że czasem ujawnienie się tych schorzeń może wyprzedzać pojawienie się cukrzycy.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Najczęstsze choroby z autoagresji

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, wskazania te dotyczą głównie schorzeń tarczycy oraz celiakii. Zasadą jest przeprowadzanie badań przesiewowych w chwili [...]

Celiakia – choroba trzewna

Jednym ze schorzeń często współwystępujących z cukrzycą o podłożu autoimmunologicznym jest celiakia.[13,14]

Schorzenia tarczycy

Autoimmunologiczne choroby tarczycy towarzyszące cukrzycy prezentują bardzo niejednorodny obraz kliniczny. Od stanu zapalnego gruczołu z niedoczynnością (choroba Hashimoto) poprzez zmiany subkliniczne [...]

Schorzenia przytarczyc i nadnerczy

Wśród schorzeń endokrynnych o podłożu autoimmunologicznym mogących towarzyszyć cukrzycy należy wymienić zaburzenia funkcji przytarczyc czy nadnerczy.[22-24]

Autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka

Coraz więcej uwagi poświęca się konieczności monitorowania autoimmunologicznego zapalenia błony śluzowej żołądka przez oznaczanie autoprzeciwciał przeciw komórkom okładzinowym (PCA).[25]

Choroby błon śluzowych i skóry

Wśród schorzeń o podłożu autoimmunologicznym mogących towarzyszyć cukrzycy wymienić należy także choroby błon śluzowych i skóry, m.in. takie jak bielactwo oraz [...]

∗∗∗

Schorzeń towarzyszących może być oczywiście więcej, ale najczęściej spotykamy się z wyżej wymienionymi. Trzeba pamiętać, że diagnostyka w kierunku schorzeń autoimmunologicznych [...]

Opisy przypadków

Pacjent 46-letni, u którego przed trzema laty rozpoznano cukrzycę, leczoną początkowo insuliną, a następnie po jej odstawieniu preparatem metforminy oraz pochodną [...]

Komentarz

1. Pacjenci 1, 2 i 3 prezentują cukrzycę typu LADA z towarzyszącym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. W przypadku 3 stwierdza się jeszcze [...]
Do góry