Dążymy do celu

Niewydolność serca – powikłanie cukrzycy i wskaźnik bezpieczeństwa nowych leków

Prof. zw., dr hab. med. Jacek Sieradzki

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Adres do korespondencji: Prof. zw., dr hab. med. Jacek Sieradzki, ul. Kremerowska 15/7, 31-130 Kraków

Paradoksalnie, na niewydolność serca (NS) jako powikłanie cukrzycy zwróciły uwagę badania leków przeciwcukrzycowych, realizujące dyrektywę Amerykańskiej Agencji ds. Leków i Żywienia (FDA – Food and Drug Administration).[1] To powikłanie cukrzycy, bardzo istotne z punktu widzenia przeżycia chorych, okazało się przedmiotem szerszego zainteresowania klinicystów dopiero, gdy hospitalizacja z jego powodu stała się jednym ze wskaźników bezpieczeństwa nowo wprowadzanych leków. A przecież dyskusja o patomechanizmie tego powikłania cukrzycy, czyli będącej u jego podstaw kardiomiopatii, branie pod uwagę udziału czynników metabolicznych oraz naczyniowych stanowi ważne rozważania o wpływie cukrzycy na stan komórek mięśnia sercowego.

Niewydolność serca a wzrost HbA1c

Danych dotyczących NS w cukrzycy typu 2 jest więcej, aniżeli w odniesieniu do cukrzycy typu 1. Przy czym starsze statystyki nie rozróżniają typów tej choroby. Jeśli idzie o chorobowość z powodu NS u chorych na cukrzycę, to wśród ponad 150 tys. osób w wieku powyżej 65 lat wyniosła ona 22,3 proc., przy czym chorobowość wzrastała wraz z wiekiem: z 15,5 proc. w wieku 65-69 lat do 37,4 proc. wśród osób liczących ponad 85 lat.[2]

W badaniu UKPDDS (United Kingdom Prospective Diabetes Study) wśród chorych ze świeżo wykrytą cukrzycą typu 2 w wieku średnio 53 lat, w ciągu 10 lat obserwacji w różnych grupach NS stwierdzono u 2,3-11,9 pacjentolat.[3] W porównaniu z grupą osób bez cukrzycy zapadalność na niewydolność serca u chorych na cukrzycę typu 2 wyniosła 30,9 pacjenta/rok w porównaniu z 12,4 w grupie kontrolnej.[4] Analiza śmiertelności w grupie starszych osób z cukrzycą i niewydolnością serca wykazała, że u osób z NS i cukrzycą pięcioletnia śmiertelność wyniosła 44,9 proc., natomiast u osób bez niewydolności serca 24,0 proc.[2] W cukrzycy typu 1 niewydolność serca występowała u 1,5 proc., podczas gdy u osób bez cukrzycy u 0,3 proc.[5]

W cukrzycy typu 1 zdiagnozowanej w wieku 11-20 lat zapadalność na NS wzrastała wraz z niewyrównaniem choroby (wzrost HbA1c), ale także z wiekiem badanych.[6] Razem ze stopniem zaburzeń gospodarki węglowodanowej (od prawidłowej poprzez stan przedcukrzycowy do jawnej cukrzycy) wzrastało ryzyko niewydolności serca.[7] Także w cukrzycy typu 2 gorsze wyrównanie choroby sprzyjało zwiększeniu częstości rozwoju NS.[8]

Dylematy diagnostyczne

Czynnikami ryzyka wystąpienia niewydolności serca w cukrzycy są:

  • wiek pacjentów,
  • stopień wyrównania cukrzycy, a także jej długotrwałość, wymienić tu należy szereg patologii układu krążenia,
  • współistnienie nadciśnienia tętniczego,
  • mikro- i makroangiopatia,
  • choroba niedokrwienna serca czy wady zastawkowe.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Niewydolność serca a wzrost HbA1c

Danych dotyczących NS w cukrzycy typu 2 jest więcej, aniżeli w odniesieniu do cukrzycy typu 1. Przy czym starsze statystyki nie [...]

Etiopatogeneza kardiomiopatii cukrzycowej

Szczególnie uwagę należy zwrócić na zaburzenia gospodarki wapniowej, odmienne w cukrzycy typu 1 (głównie defekt usuwania wapnia z komórek) i typu [...]

Sztywne serce

Nieco mniej eksponowana, ale istotna rola w powstawaniu niewydolności serca w cukrzycy przypisywana jest zaburzeniom regulacji neurowegetatywnej. Dotyczy to nie tylko [...]

Niewydolność serca jako skutek leczenia hipoglikemizującego

NS stanowi najczęstszą przyczynę hospitalizacji chorych z cukrzycą i jest istotnym czynnikiem śmiertelności wśród pacjentów z cukrzycą typu 2.[26,27] Dlatego hospitalizacje [...]

Bezpieczeństwo leków przeciwcukrzycowych

Jeśli chodzi o leki inkretynowe, w większości preparatów zakończono badania dotyczące ryzyka sercowo-naczyniowego. Wyniki, jak wspomniano, są różne, zależnie od preparatu. [...]

Leczenie niewydolności serca w cukrzycy

Leczenie niewydolności serca w cukrzycy nie odbiega od ogólnych zasad postępowania w tym powikłaniu. Podstawą leczenia jest blokada układu renina-angiotensyna-aldosteron.

Podsumowanie

NS w cukrzycy, w związku z długotrwałością choroby i metabolicznym efektem wielonarządowym, jest uważana obecnie za ważne przewlekłe powikłanie choroby. Wczesna [...]
Do góry