Przeszczepienie trzustki zapewnia insulinoniezależność

Pierwszy zabieg przeszczepienia trzustki wykonali William Kelly i Richard Lollehei w Uniwersytecie Minnesota w 1966 roku. Segment trzustki oraz nerkę od zmarłego dawcy wszczepiono 28-letniej kobiecie z cukrzycą typu 1. Powikłania i śmiertelność w latach 70. były jednak bardzo częste. Z czasem wyniki przeszczepiania trzustki stały się porównywalne z przeszczepianiem nerki czy wątroby, a zabieg został uznany za metodę leczenia cukrzycy u pacjentów kwalifikowanych do transplantacji nerek z powodu ich niewydolności w przebiegu nefropatii cukrzycowej. Transplantacja trzustki u pacjenta otrzymującego przeszczep nerki jest najczęstszym wskazaniem do transplantacji narządu i powszechnie akceptowanym.

W wybranych grupach pacjentów z cukrzycą typu 1 lub 2 wykonuje się przeszczepienie samej trzustki lub wysp trzustkowych. Te wskazania są bardziej dyskusyjne ze względu na olbrzymi postęp w leczeniu cukrzycy metodami farmakologicznymi oraz zastosowanie nowych technologii podaży insuliny.

Przeszczepienie trzustki zapewnia insulinoniezależność, stałe wyrównanie metaboliczne, zapobiega powikłaniom cukrzycy, hamuje progresję powikłań cukrzycy, a także przynosi ich częściową regresję.[1]

Trzustka należy do dość rzadko przeszczepianych narządów unaczynionych. W krajach Unii Europejskiej w 2014 roku wykonano 818 transplantacji trzustki. W Stanach Zjednoczonych w ostatniej dekadzie obserwuje się spadek liczby przeszczepianych trzustek, w roku 2014 wykonano ich 954. W latach 2004-2011 liczba SPK zmniejszyła się o 10 proc., PAK o 55 proc., a PTA o 34 proc. Paradoksalnie liczby transplantacji trzustki zmniejszyły się mimo wyraźnej poprawy przeżycia pacjenta (trzyletnie przeżycie 94-95 proc.) i przeszczepu trzustki (trzyletnie przeżycia SPK – 82,6 proc., PAK – 76 proc., PTA – 65 proc.).

Wymienia się wiele czynników odpowiedzialnych za spadek liczby transplantacji tego narządu:

• poprawa leczenia cukrzycy,
• niechęć środowiska diabetologów do tej metody leczenia,
• brak systemu wczesnego zgłaszania do transplantacji,
• ograniczona liczba dawców ze względu na starzenie się populacji,
• problemy refundacji zabiegu.[2]

W Polsce pierwszy udany zabieg przeszczepienia nerki i trzustki wykonał w 1988 roku zespół prof. Jacka Szmidta z Kliniki Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej AM w Warszawie. Do końca 2014 roku przeprowadzono w Polsce 384 transplantac...