ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Meandry diabetologii
Neuropatia – mechanizm nie do końca poznany
Dr n. med. Przemysław Witek
Uszkodzenie nerwów obwodowych (neuropatia) u chorych na cukrzycę jest skutkiem przede wszystkim przewlekłej hiperglikemii i wynikających z niej zaburzeń metabolicznych oraz mikronaczyniowych. Powikłanie to jest przyczyną silnych dolegliwości, znacząco pogarsza jakość życia chorych i jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju między innymi zespołu stopy cukrzycowej oraz nagłego zgonu.
Patomechanizm wymaga diagnostyki różnicowej
Neuropatia cukrzycowa została zdefiniowana w raporcie końcowym z konferencji w San Antonio z 1988 roku. Polega ona na występowaniu objawów podmiotowych lub przedmiotowych bądź zaburzeń neurofizjologicznych wskazujących na uszkodzenie obwodowego układu nerwowego (OUN), somatycznego lub autonomicznego.
Objawy niekiedy wymagają przeprowadzenia diagnostyki różnicowej i wykluczenia innych przyczyn uszkodzenia OUN. W kolejnych latach uznano, iż neuropatie, które rozwijają się w przebiegu cukrzycy, charakteryzują się:
- zajęciem różnych struktur układu nerwowego,
- różnymi objawami podmiotowymi,
- różnym przebiegiem,
- różnymi czynnikami ryzyka,
- różnymi zmianami strukturalnymi i mechanizmami powstawania.
Obowiązująca obecnie klasyfikacja neuropatii cukrzycowej została zaproponowana przez zespół ekspertów i przyjęta przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD). Wyróżnia się:[1]
A. Uogólnione symetryczne polineuropatie:
- przewlekła czuciowo-ruchowa,
- autonomiczna,
- ostra czuciowa.
B. Ogniskowe i wieloogniskowe neuropatie:
- nerwów czaszkowych,
- nerwów rdzeniowych (piersiowych i lędźwiowych),
- ogniskowe neuropatie kończyn, w tym zespoły uciskowe,
- proksymalna ruchowa (amiotrofia).
Uszkodzenie obwodowego układu nerwowego zaczyna się w chwili wystąpienia hiperglikemii, przebiega początkowo bezobjawowo i w zależności od obecności oraz nasilenia różnych czynników może dojść do ujawnienia się objawów klinicznych neuropatii. Dotyczą one zarówno części somatycznej, jak i – rzadziej – autonomicznej. Najlepiej, choć nie do końca, poznany jest patomechanizm przewlekłej czuciowo-ruchowej polineuropatii. Ma ona związek z czasem trwania cukrzycy, jakością wyrównania glikemii i współwystępuje na ogół z innymi powikłaniami mikronaczyniowymi.
Zgodnie z zaleceniami PTD badania w kierunku obecności neuropatii cukrzycowej po raz pierwszy należy wykonać:
- u chorych z cukrzycą typu 1 po pięciu latach od momentu zachorowania, o ile wcześniej nie mają miejsca objawy sugerujące jej występowanie,
- u chorych z cukrzycą typu 2 – w momencie rozpoznania choroby,
- kolejne badania należy przeprowadzać co najmniej raz w roku.
