Patomechanizm wymaga diagnostyki różnicowej

Neuropatia cukrzycowa została zdefiniowana w raporcie końcowym z konferencji w San Antonio z 1988 roku. Polega ona na występowaniu objawów podmiotowych lub przedmiotowych bądź zaburzeń neurofizjologicznych wskazujących na uszkodzenie obwodowego układu nerwowego (OUN), somatycznego lub autonomicznego.

Objawy niekiedy wymagają przeprowadzenia diagnostyki różnicowej i wykluczenia innych przyczyn uszkodzenia OUN. W kolejnych latach uznano, iż neuropatie, które rozwijają się w przebiegu cukrzycy, charakteryzują się:

• zajęciem różnych struktur układu nerwowego,
• różnymi objawami podmiotowymi,
• różnym przebiegiem,
• różnymi czynnikami ryzyka,
• różnymi zmianami strukturalnymi i mechanizmami powstawania.

Obowiązująca obecnie klasyfikacja neuropatii cukrzycowej została zaproponowana przez zespół ekspertów i przyjęta przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD). Wyróżnia się:[1]

A. Uogólnione symetryczne polineuropatie:

• przewlekła czuciowo-ruchowa,
• autonomiczna,
• ostra czuciowa.

B. Ogniskowe i wieloogniskowe neuropatie:

• nerwów czaszkowych,
• nerwów rdzeniowych (piersiowych i lędźwiowych),
• ogniskowe neuropatie kończyn, w tym zespoły uciskowe,
• proksymalna ruchowa (amiotrofia).

Uszkodzenie obwodowego układu nerwowego zaczyna się w chwili wystąpienia hiperglikemii, przebiega początkowo bezobjawowo i w zależności od obecności oraz nasilenia różnych czynników może dojść do ujawnienia się objawów klinicznych neuropatii. Dotyczą one zarówno części somatycznej, jak i – rzadziej – autonomicznej. Najlepiej, choć nie do końca, poznany jest patomechanizm przewlekłej czuciowo-ruchowej polineuropatii. Ma ona związek z czasem trwania cukrzycy, jakością wyrównania glikemii i współwystępuje na ogół z innymi powikłaniami mikronaczyniowymi.

Zgodnie z zaleceniami PTD badania w kierunku obecności neuropatii cukrzycowej po raz pierwszy należy wykonać:

• u chorych z cukrzycą typu 1 po pięciu latach od momentu zachorowania, o ile wcześniej nie mają miejsca objawy sugerujące jej występowanie,
• u chorych z cukrzycą typu 2 – w momencie rozpoznania choroby,
• kolejne badania należy przeprowadzać co najmniej raz w roku.