BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Dylematy
Cukrzyca u pacjentów po transplantacji narządów
Prof. dr hab. med. Jolanta Małyszko1
Prof. dr hab. med. Jacek Małyszko2
Przeszczepienie nerki jest najlepszym sposobem leczenia schyłkowej niewydolności nerek. Jednak metoda jest obarczona wystąpieniem powikłań wynikających z zasadniczej choroby i stosowanego leczenia (dializy, leki). Cukrzyca pogarsza komfort i długość życia pacjenta oraz przeżywalność przeszczepionego organu. Po transplantacji możemy się spotkać z dwiema postaciami cukrzycy. Pacjent może chorować na cukrzycę od wielu lat (nefropatia cukrzycowa jest najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek) i otrzymać przeszczep samej nerki lub nerki z trzustką. Inną spotykaną sytuacją jest wystąpienie po raz pierwszy cukrzycy po zabiegu transplantacji nerki.
Cukrzyca po przeszczepieniu narządów – New Onset Diabetes After Transplantation (NODAT)
Jest to rozpoznanie cukrzycy u osoby bez cukrzycy przed transplantacją, rozwija się zazwyczaj w 1. roku po transplantacji, a najczęściej 1-3 miesiące po operacji. Częstość NODAT wzrasta wraz z czasem po przeszczepieniu nerki i waha się od 4 do 25 proc.[1] Definicja i rozpoznanie cukrzycy i upośledzonej tolerancji glukozy są oparte na kryteriach WHO, aczkolwiek w przypadku NODAT nie ustalono jasnych i precyzyjnych kryteriów. Podobnie kryteria ADA nie były wystandaryzowane w populacji pacjentów po transplantacji. Stąd mogą wynikać różnice w częstości występowania, gdyż niektórzy autorzy przyjęli np. jako kryterium NODAT stosowanie insuliny we wczesnym okresie po transplantacji.[2,3] Ponadto, rozpoznając cukrzycę po transplantacji nerki, nie bierze się pod uwagę cukromoczu, ponieważ może on występować nawet przy prawidłowej glikemii, co jest najczęściej wynikiem tubolopatii w wyniku działania inhibitorów kalcyneuryny (tab. 1).
Oznaczanie HbA1c jest obecnie uważane za najbardziej dokładną metodę oceny kontroli glikemii. Niewydolność nerek wpływa na niektóre metody oceny jej wartości. Chromatografia kolumnowa i jonowymienna, elektroforeza na żelu agarozowym, interferencja z karbamylowaną Hb (wpływ podwyższonego stężenia mocznika) powodują fałszywy wzrost stężenia HbA1c. Podobnie skrócony okres przeżycia erytrocytów, przetoczenia, niedobór żelaza, przyspieszona erytropoeza, kwasica metaboliczna wpływają na wartości HbA1c. Fałszywe obniżenie HbA1c obserwuje się głównie u pacjentów hemodializowanych, HbA1c. Pomiędzy 6 i 7 proc. wykazuje dobrą dokładność, natomiast w przypadku wartości HbA1c>7,5 proc. preferowany jest profil glikemii.
Ocena HbA1c po transplantacji nerek szczególnie w pierwszych miesiącach po zabiegu nie jest dokładna, co wynika przede wszystkim z niewydolności nerek przed zabiegiem. Jest to niemiarodajne, ponieważ nowa hemoglobina powinna być zsyntetyzowana i g...
