Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa – AN)

Jest to zaburzenie szczególnie niebezpieczne. Szczyt ujawniania się choroby przypada między 14. a 18. r.ż., a częstość jej występowania oceniana jest na 1-2 proc. Występuje ona głównie u dziewcząt i młodych kobiet, ale coraz częściej stwierdzana jest także u chłopców i u mężczyzn.

Charakterystyczne dla AN objawy to zdecydowana odmowa przyjmowania pokarmu, obniżenie masy ciała poniżej 85 proc. masy należnej lub BMI poniżej 17,5, opóźnienie pokwitania lub zatrzymanie miesiączkowania na okres dłuższy niż trzy miesiące.

Mechanizm powstawania tego schorzenia jest złożony. Niektórzy autorzy uważają, że znaczenie mogą mieć uwarunkowane genetycznie cechy osobowości. Zasadniczą rolę odgrywają czynniki zewnętrzne, w tym czynniki środowiskowe i konflikty rodzinne.

Wyróżniane są dwie postacie choroby – jedną jest postać restrykcyjna, manifestująca się odmową przyjmowania pożywienia, drugą – postać bulimiczno-restrykcyjna, polegająca na nadużywaniu leków przeczyszczających, moczopędnych i prowokowaniu wymiotów. Konsekwencją jest narastanie objawów wyniszczenia, obniżenie masy ciała poniżej 75 proc. masy należnej, wystąpienie hipotermii, hipotonii, zwolnienie akcji serca poniżej 35 uderzeń na minutę. Badania laboratoryjne początkowo nie wykazują istotnych odchyleń od normy, później jednak dochodzi do zaburzeń gospodarki wodnej i elektrolitowej organizmu; są to już objawy zagrażające życiu.

Chorzy na anoreksję często wykonują też wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, prowadzące nawet do krańcowego wyniszczenia. Anoreksja jest chorobą obciążoną bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, które według statystyk w ok. 5-6 proc. mogą skończyć się zgonem. Paradoks tej sytuacji polega na tym, że w społeczeństwie dobrobytu pojawia się problem śmierci z zagłodzenia.

Mimo narastania objawów chorzy zwykle przez długi czas zachowują sprawność intelektualną oraz aktywność fizyczną.

Bulimia (bulimia nervosa)

Określana też jest mianem żarłoczności psychicznej. Większość pacjentów dotkniętych tą chorobą to dziewczęta i młode kobiety między 15. a 24. r.ż., ale coraz częściej opisywane jest występowanie tego zespołu u młodych mężczyzn, podobnie jak w przypadku anoreksji. Występuje ona częściej niż anoreksja. Przez długi czas może być trudna do wykrycia, bowiem nie prowadzi do takiego dramatycznego zmniejszenia masy ciała jak AN.