Dietetyka

Zastosowanie indeksu glikemicznego w dietoterapii cukrzycy typu 2

Dr inż. Beata Sińska

Dr n. med. Alicja Kucharska

Zakład Żywienia Człowieka Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr inż. Beata Sińska, Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, beata.sinska@wum.edu.pl

Niezależnie od stanu klinicznego oraz stopnia zaawansowania choroby niezbędnym elementem leczenia cukrzycy jest terapia behawioralna w zakresie tzw. terapeutycznego stylu życia obejmującego: urozmaiconą dietę, regularną aktywność fizyczną, unikanie palenia tytoniu i spożywania alkoholu, optymalny czas snu oraz unikanie stresu.

Szczególnie istotne znaczenie odgrywa dieta, która powinna bazować na zasadach prawidłowego żywienia skierowanych do osób zdrowych i jednocześnie uwzględniać indywidualne potrzeby chorego związane z wiekiem, płcią, poziomem aktywności fizycznej, a także preferencjami żywieniowymi i kulturowymi oraz statusem ekonomicznym pacjenta.

Choć nie ma diety uniwersalnej dla wszystkich pacjentów z cukrzycą, warto zwrócić uwagę na zalecenia, takie jak:

  • spożywanie częstych i regularnych posiłków,
  • kontrolowanie wielkości porcji konsumowanej żywności,
  • kontrolowanie ilości spożywanych węglowodanów (w całej diecie i poszczególnych posiłkach),
  • ograniczanie żywności zawierającej węglowodany łatwo przyswajalne.


Dieta powinna być prawidłowo zbilansowana i realizować zapotrzebowanie pacjenta na energię oraz wszystkie składniki pokarmowe.

Aktualne rekomendacje Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) dotyczące udziału energii z poszczególnych składników w diecie osób chorujących na cukrzycę są następujące:

  • białko 15-20 proc. (w przypadku osób z nadmierną masą ciała stosujących diety o obniżonej kaloryczności do 30 proc.),
  • tłuszcze 30-35 proc.,
  • węglowodany 45-60 proc.[1]

Ilość i jakość węglowodanów w diecie chorego

W zaleceniach dotyczących spożycia węglowodanów podkreśla się fakt, iż brakuje wystarczających dowodów naukowych pozwalających na ustalenie jednej, optymalnej ilości węglowodanów w diecie chorych na cukrzycę, a co za tym idzie – konieczność indywidualnego dostosowania ich ilości do potrzeb konkretnego pacjenta.

Generalnie ilość energii pochodzącej z węglowodanów powinna wynieść ok. 45 proc., jednak w przypadku, gdy węglowodany pochodzą z produktów o niskim indeksie glikemicznym (IG) i dieta zawiera dużo błonnika pokarmowego, dopuszcza się ich wyższy udział w ogólnej kaloryczności diety (do 60 proc.).

Z kolei u pacjentów o niskiej aktywności fizycznej i małych możliwościach jej zwiększenia można czasowo zalecać niższą podaż węglowodanów (25-45 proc.). W diecie chorego na cukrzycę głównym źródłem węglowodanów powinny być niskoprzetworzone pełnoziarniste produkty zbożowe:

  • pieczywo razowe,
  • makaron pełnoziarnisty,
  • ryż brązowy,
  • kasze gruboziarniste.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Ilość i jakość węglowodanów w diecie chorego

W zaleceniach dotyczących spożycia węglowodanów podkreśla się fakt, iż brakuje wystarczających dowodów naukowych pozwalających na ustalenie jednej, optymalnej ilości węglowodanów w [...]

Indeks glikemiczny – wskaźnik diety

Jak wynika z powyższych zaleceń, węglowodany stanowią kluczowy element diety chorego na cukrzycę, przy czym ważna jest zarówno ich ilość, jak [...]

Niebezpieczny stan hiperinsulinemii

Indeks glikemiczny jest przydatnym narzędziem w badaniach metabolizmu węglowodanów, ale również może być wykorzystywany przy układaniu planu żywienia osób chorujących na [...]

Czynniki wpływające na wartość IG

Na wartość indeksu glikemicznego może wpływać wiele czynników, takich jak:

Podsumowanie

Choć zastosowanie indeksu glikemicznego w praktyce wymaga zaangażowania zarówno ze strony lekarza, jak i pacjenta, to jego wykorzystanie wydaje się przynosić [...]

Do góry