Farmakoterapia

Czy ograniczenie dostępności węglowodanów ma nadal znaczenie?

Dr n. med. Maciej Pawłowski
Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk

Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji: Dr n. med. Maciej Pawłowski, Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź, e-mail: maciej.pawlowski@umed.lodz.pl

Od kilku lat wprowadzane są nowe leki przeznaczone do terapii cukrzycy typu 2. Na rynku amerykańskim od 2005 roku znalazło się ponad 40 takich preparatów. Niestety, nie poprawiło to odsetka osób osiągających zalecane wyrównanie cukrzycy. Autorzy opublikowanego w 2017 roku opracowania podkreślają, że najważniejszą sprawą nie jest wybór leku, ale przestrzeganie przez pacjentów zaleceń. Zwracają również uwagę na rozbieżności pomiędzy skutecznością leków obserwowaną w badaniach klinicznych a efektami terapii w codziennej praktyce.[1]

W najnowszych wspólnych zaleceniach EASD/ADA lekiem pierwszego rzutu nadal pozostała metformina, jednak jako drugi lek autorzy proponują zastosowanie agonistów receptora GLP-1 i inhibitorów SGLT-2. Pochodne sulfonylomocznika powinniśmy stosować jedynie w sytuacji, gdy koszt terapii ma główne znaczenie. Na żadnym etapie choroby nie proponuje się zastosowania akarbozy.[2]

Tymczasem podążając za myślą przewodnią autorów rekomendacji, akarboza spełnia wszystkie założenia.

Jest neutralna w aspekcie powikłań sercowo-naczyniowych. Zmniejsza liczbę nowych przypadków cukrzycy w grupie pacjentów z prediabetes.

Nie powoduje hipoglikemii, jest neutralna, jeśli chodzi o wpływ na masę ciała, i tania.[3-5] W sytuacji, kiedy nowe leki przeciwcukrzycowe nie są w Polsce refundowane, zastosowanie akarbozy może przynieść korzyści. Mniejszy koszt terapii poprawia przestrzeganie zaleceń. Czy rzeczywiście akarboza jest stosowana rzadko ze względu na objawy niepożądane i umiarkowaną skuteczność? Czy dlatego że lekarze wolą stosować nowsze leki?

Mechanizm działania

Działanie akarbozy polega na blokowaniu alfaglukozydaz, enzymów biorących udział w rozkładzie zawartych w pożywieniu węglowodanów złożonych. W ten sposób ogranicza wchłanianie glukozy, a efektem jej działania jest obniżenie glikemii po posiłku. Mechanizm działania akarbozy jest niezależny od insuliny, może być stosowana na każdym etapie cukrzycy typu 2.[3,6]

W klasycznym doświadczeniu, którego wyniki opublikowano w 1981 roku, wykazano, że zastosowanie 200 mg akarbozy przed podaniem posiłku testowego złożonego z sacharozy zmniejszyło pole pod krzywą stężenia glukozy o 89 proc., w przypadku podania skrobi o 80 proc., a po maltozie o 19 proc. Podanie akarbozy nie wpłynęło na wyniki po obciążeniu glukozą.[7]

Po zastosowaniu akarbozy węglowodany złożone przedostają się do dalszych odcinków jelit, gdzie ulegają fermentacji wskutek działania bakterii. Wykazano, że nie zwiększa to dostępności glukozy. W badaniu, którego wyniki opublikowano w 2007 roku, oc...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dodatkowe działania

Obniżenie glikemii poposiłkowej zmniejsza ilość substratów dla wątrobowej produkcji triglicerydów. W badaniach, których wyniki ukazywały się w latach 90., potwierdzono te [...]

Inne wskazania

Akarboza stosowana w stanach przedcukrzycowych istotnie redukuje ilość przypadków cukrzycy.[22,25] Co więcej, w odróżnieniu od metforminy, nie wpływa na wyniki uzyskiwane [...]

Podsumowanie

Akarboza jest lekiem tanim, bezpiecznym, nie powoduje epizodów hipoglikemii, ma bezpieczny profil sercowo-naczyniowy i neutralny wpływ na masę ciała. Mimo to [...]

Do góry