Zaćma to główna przyczyna pogorszenia ostrości wzroku u pacjentów z cukrzycą. Występuje u nich częściej niż w populacji zdrowej¹. Progresja zaawansowania zmian w zaćmie jest z reguły bardziej nasilona, a wiek występowania jest niższy u pacjentów z cukrzycą.

Najgroźniejszym powikłaniem cukrzycy jest retinopatia cukrzycowa, należy jednak pamiętać, że ta choroba dotyczy całego oka², w tym soczewki i tęczówki, co może mieć wpływ na zabieg usunięcia zaćmy w kontekście powikłań śród- i pooperacyjnych. Obecnie nie znamy skutecznej terapii zachowawczej ani zapobiegania zaćmie. Jest to spowodowane m.in. złożonym procesem powstawania choroby³. Właściwym leczeniem pozostaje nadal operacja. Wskazania do usunięcia chirurgicznego zaćmy obejmują ostrość wzroku (poniżej 0,6) i trudności optyczne w obrazowaniu dna oka. W cukrzycy ma to kluczowe znaczenie przy laseroterapii siatkówki.

Prezentacja przypadku

Pacjentka, lat 75, przyjęta do Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach w celu wykonania operacji usunięcia zaćmy oka prawego. W wywiadzie okulistycznym – stan po operacji zaćmy oka prawego. Pacjentka choruje na cukrzycę typu 2 od 12 lat. Obecnie przyjmuje metforminę 500 mg dwa razy dziennie. W wywiadzie stwierdzono nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, stan po zawale serca oraz migotanie przedsionków.

W badaniu okulistycznym oka prawego – ostrość wzroku - 0,1, ciśnienie wewnątrzgałkowe 20 mmHg. W badaniu fizykalnym oka prawego – oko spokojne, rogówka przezierna, komora przednia czysta, zaćma korowo-jądrowo-tylnotorebkowa, wgląd za mgłą, szczegóły tarczy nerwu II oraz plamki nie do oceny (ryc. 1). W badaniu USG gałki ocznej prawej – siatkówka przyłożona.

Podczas zabiegu ze względu na niedostateczne rozszerzenie źrenicy, co zmniejszyło pole operacyjne, zdecydowano o użyciu haczyków tęczówkowych – retraktorów (ryc. 2). Przebieg zabiegu był niepowikłany (ryc. 3-6).

Obraz źrenicy po zastosowaniu retraktorów przedstawiamy na przykładzie drugiego oka pacjentki operowanego również z powodu zaćmy trzy miesiące wcześniej. (ryc. 7).

Ostrość wzroku w oku operowanym poprawiła się i wyniosła 0,8. Usunięcie zaćmy i wszczepienie sztucznej soczewki pozwoliło ocenić dno oka. Nie stwierdzono żadnych cech retinopatii cukrzycowej – wziernikowo, również w badaniach dodatkowych takich ja...