Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 – historia naturalna choroby
lek. Klaudia Czarnik
dr n. med. Marcin Kosiński
prof. dr hab. n. med. Katarzyna Cypryk
- Cukrzyca typu 2 jako najczęściej obserwowana postać cukrzycy – choroby o złożonej patogenezie, obejmującej czynniki genetyczne oraz środowiskowe
- Charakterystyka zaburzeń leżących u podstaw rozwoju cukrzycy typu 2: dysfunkcji komórek β trzustki i insulinooporności
- Naturalny przebieg cukrzycy typu 2 – czynnik wymuszający dostosowywanie terapii do zmieniającego się obrazu klinicznego choroby
Wprowadzenie
Mianem cukrzycy określa się heterogenną grupę chorób o zróżnicowanej etiologii, charakteryzujących się występowaniem przewlekłej hiperglikemii prowadzącej do rozwoju licznych powikłań1,2. Szacuje się, że w 2019 r. na całym świecie na cukrzycę chorowały 463 mln osób, z czego 90% przypadków stanowiła cukrzyca typu 23,4. Około połowy pacjentów nie było świadomych swojej choroby. W krajach wysoko rozwiniętych cukrzyca stanowi najczęstszą przyczynę rozwoju przewlekłej choroby nerek oraz ślepoty5. Każdego roku ok. 2,4 mln pacjentów umiera z powodu powikłań przewlekłej hiperglikemii3.
Pojawienie się cukrzycy typu 2 jest uwarunkowane współwystępowaniem czynników genetycznych i środowiskowych. Toczące się analizy genomów pozwoliły na identyfikację ponad 400 różnych genów, alleli, sekwencji i zmienności kodu genetycznego biorących udział w rozwoju choroby6. Ich rola jest jednak niewielka – szacuje się, że składają się one na maksymalnie 15-20% całkowitego ryzyka wystąpienia choroby6,7. Dlatego uważa się, że największą rolę w patogenezie cukrzycy typu 2 odgrywają czynniki środowiskowe, takie jak: wiek, otyłość, siedzący tryb życia, nieprawidłowa dieta, współwystępowanie nadciśnienia tętniczego, cukrzyca ciążowa w wywiadzie, a także styl życia wyniesiony z domu, programowanie wewnątrzmaciczne czy programowanie metaboliczne na wczesnym etapie życia prowadzące do powstawania zmian epigenetycznych4,6,8.
Cukrzycę typu 2 charakteryzuje równoczesne występowanie dysfunkcji komórek β trzustki oraz insulinooporności9,10. Niejednorodny obraz kliniczny wynika z odmiennych relacji między tymi zaburzeniami2,4. Historia naturalna choroby pacjentów, u których pierwotnie wystąpiła dysfunkcja komórek β, jest odmienna od historii chorych, u których wcześniej rozwinęła się nasilona insulinooporność1. Wszystkie przypadki cukrzycy typu 2 łączy jednak przewlekła hiperglikemia bez tendencji do rozwoju ketozy4.
Dysfunkcja komórek β trzustki
Głównym sygnałem pobudzającym komórki β trzustki do wydzielania insuliny jest wzrost stężenia glukozy krążącej we krwi11. Podobną – choć słabszą – odpowiedź obserwuje się w warunkach pobudzenia układu przywspółczulnego, w przypadku zwiększonego st...
