Wprowadzenie

Cukrzyca jest powszechnie występującą, przewlekłą chorobą metaboliczną, spowodowaną niedostateczną produkcją insuliny, spadkiem wrażliwości tkanek obwodowych na ten hormon lub obydwoma tymi czynnikami łącznie¹. Pierwszy znany opis choroby został sporządzony w starożytnym Egipcie 5000 lat temu, a nazwę przypisuje się żyjącemu w I w. n.e. Arteziuszowi z Kapadocji². Wyniki prac Paula Langerhansa (1869 r.), Josepha von Meringa i Oskara Minkowskiego (1889 r.), a w końcu odkrycie insuliny przez Fredericka Bantinga i Charlesa Besta w 1922 r. umożliwiły opracowanie sposobów leczenia cukrzycy.

Przyjmując jako kryterium dostępność w organizmie endogennej insuliny, dokonano podziału choroby na cukrzycę typu 1 i 2. Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) jest chorobą autoimmunologiczną spowodowaną zniszczeniem komórek β trzustki. Skutkuje to brakiem insuliny w organizmie i koniecznością jej regularnego podawania. Cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna), najczęściej występujący na świecie typ cukrzycy, wynika z insulinooporności, czyli zmniejszenia wrażliwości tkanek docelowych na insulinę, jak również z często późniejszych zaburzeń jej wydzielania. Jest chorobą złożoną, w której patogenezie istotną rolę odgrywa zarówno podłoże genetyczne, jak i epigenetyczne (choroby epigenetyczne spowodowane są przez czynnik biologiczny, który jest w stanie zmienić działanie genu bez zmiany jego sekwencji nukleotydowej)^3,4. W kolejnych latach pojawiły się doniesienia dotyczące diagnostyki i leczenia innych postaci cukrzycy, w tym cukrzycy ciążowej, która w Polsce dotyka średnio 3,4% kobiet spodziewających się dziecka⁵.

Głównym modyfikowalnym czynnikiem wywołującym cukrzycę typu 2 jest otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna. W Europie występuje ona co najmniej od 40 000 lat. Świadczą o tym specyficzne cechy figurek przedstawiających kobiety, wykonanych przez artystów żyjących w okresie górnego paleolitu. Prezentowały one kanon ówczesnego piękna, dlatego nazwano je paleolitycznymi Wenus. W okresie stałych niedoborów żywności nieograniczony dostęp do jedzenia miały elity⁶, które tak wtedy, jak i współcześnie wpływają na kształtowanie norm estetycznych. Etnografowie twierdzą, że w 81% kultur tradycyjnych pulchne kobiety uważano za piękne. U mężczyzn tusza była preferowana rzadziej, mimo że świadczyła o uprzywilejowanej pozycji społecznej⁶. Jest to, jak się wydaje, konsekwencja dość oczywistego faktu, że w przeszłości rola społeczna mężczyzn sprowadzała się do walki o byt. Walka wymaga sprawności fizycznej, którą otyłość upośledza.