Wprowadzenie

Grypa to choroba zakaźna układu oddechowego wywoływana przez wirusy grypy typu A, B lub C. Co roku na świecie rejestruje się 3-5 mln ciężkich przypadków tej choroby, a umiera na nią do 650 000 osób rocznie. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią. Wirusy grypy atakują komórki nabłonka dróg oddechowych, w których się namnażają. W konsekwencji powodują ich zniszczenie, co z kolei ułatwia rozwój infekcji bakteryjnych¹.

Epidemiczne zachorowania u ludzi wywołują typy A i B. Typ A występuje u ludzi oraz zwierząt (świnie, ssaki morskie, konie, koty, psy, ptaki domowe i dzikie) i dzieli się na podtypy na podstawie swoistości antygenowej 2 białek powierzchniowych: hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Grypę sezonową najczęściej wywołują wirusy podtypów H1N1 i H3N2 (w niektórych sezonach H1N2), w mniejszym stopniu wirusy grypy typu B (powodują ok. 20% zachorowań i występują tylko u ludzi). Na półkuli północnej sezon grypowy zwykle trwa 3 miesiące i przypada na okres między październikiem a kwietniem, natomiast na półkuli południowej między majem a wrześniem¹.

Grypa pandemiczna to groźniejszy rodzaj tej choroby, występujący co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci światowych epidemii (pandemii) wywoływanych przez nowe, nieznane do tej pory u ludzi podtypy lub warianty wirusa typu A, tak jak grypa określana potocznie jako hiszpanka (w latach 20. XX w.). Zakażenie szerzy się bardzo szybko – podczas pandemii liczba zachorowań jest kilkakrotnie większa niż podczas corocznych epidemii grypy sezonowej. Epidemie grypy powodują znaczne koszty społeczne i niekiedy mają zasięg kontynentalny lub światowy. Wirus grypy typu A charakteryzuje się krótkim okresem wylęgania i dużą zmiennością antygenową, która wiąże się z ryzykiem zachorowania każdego roku oraz koniecznością corocznego przyjmowania zaktualizowanych szczepionek. Typ C, występujący u ludzi oraz świń, powoduje tylko łagodne infekcje, np. zapalenie spojówek, i nie jest zdolny do wywołania epidemii¹.

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH) w sezonie grypowym 2020/2021 (od 1 września 2020 do 31 sierpnia 2021 r.) odnotowano 2 231 344 zachorowania na grypę, hospitalizacji wymagało 4957 chory...