Nefrodiabetologia
Nowe markery wczesnego wykrywania cukrzycowej choroby nerek
dr n. med. Irmina Korzeniewska-Dyl
- Obecnie rozpoznanie cukrzycowej choroby nerek opiera się na pomiarze albuminurii oraz oszacowaniu filtracji kłębuszkowej
- Biomarker wykrywający w sposób nieinwazyjny wczesne i jeszcze odwracalne uszkodzenie nerek byłby ważnym narzędziem w opiece nad chorymi z cukrzycą
- W artykule dokonano przeglądu potencjalnych wczesnych markerów cukrzycowej choroby nerek z podziałem na markery: uszkodzenia podocytów i bariery filtracyjnej, uszkodzenia cewek nerkowych, zapalenia, metaboliczne, proteomiczne i genomiczne
Wprowadzenie
Klasyczna droga rozwoju nefropatii cukrzycowej rozpoczyna się od hiperfiltracji, która każdego roku w 10-20% przypadków prowadzi do umiarkowanie zwiększonej albuminurii. U części chorych po kolejnych 10-15 latach rozwija się jawny białkomocz, który wiąże się z szybszym ubytkiem filtracji kłębuszkowej (od 2 do 20 ml/min/r.) i wiedzie do schyłkowej niewydolności nerek1,2.
Zwiększona utrata albuminy z moczem jest wypadkową zwiększonej filtracji w kłębuszkach nerkowych i zdolności cewek nerkowych do reabsorpcji albuminy ze światła kanalików. Dlatego zarówno mechanizm kłębuszkowy, jak i cewkowy odpowiada za pojawienie się zwiększonej albuminurii. Na rozwój cukrzycowej choroby nerek składa się więc kaskada zdarzeń: uszkodzenie kłębuszków, zaburzenia funkcji cewek, zapalenie i włóknienie śródmiąższu oraz postępujący ubytek filtracji kłębuszkowej3.
Definicje nieprawidłowego wydalania albumin z moczem przedstawia tabela 1.
Cukrzycową chorobę nerek definiuje się na podstawie zwiększonej albuminurii, zmierzonej co najmniej 2-krotnie w ciągu 6 miesięcy, której towarzyszy retinopatia cukrzycowa, lub na podstawie trwałego obniżenia filtracji kłębuszkowej <60 ml/min/1,73 m2 4. Filtrację kłębuszkową oszacowuje się, opierając na stężeniu kreatyniny we krwi, z użyciem wzorów matematycznych, z których najczęściej zalecane są następujące:
- wzór CKD-EPI (Chronic Kidney Disease-Epidemiology Collaboration)
eGFR = 144 × (SCr/0,7)−0,329 (−1,209, jeśli SCr >7) × 0,993wiek dla kobiet
eGFR = 141 × (SCr/0,9)−0,411 (−1,209, jeśli SCr >0.9) × 0,993wiek dla mężczyzn5
- wzór MDRD (Modification of Diet in Renal Disease)
eGFR = 186 × (SCr(mg/dl))−1,154 × (wiek(lata))−0,203 × (0,742 dla kobiet) × (1,21 dla rasy czarnej)6
Filtrację kłębuszkową można wyliczyć także na podstawie stężenia cystatyny C. Jest to cząsteczka syntetyzowana w stałym tempie przez wszystkie komórki jądrzaste. Podlega ona w całości filtracji przez kłębuszki nerkowe, następnie całkowitej resorpc...
