Wprowadzenie

Od wielu lat obserwujemy postęp w dziedzinie diabetologii, a wyniki kolejnych badań klinicznych i epidemiologicznych wymuszają zmiany w prowadzeniu chorych na cukrzycę. Z tego powodu Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) każdego roku publikuje nowe wytyczne dotyczące postępowania w tej grupie chorych. Ma to ułatwić dostęp do aktualnej wiedzy nie tylko diabetologom, ale również lekarzom innych specjalności. W artykule omówiono zmiany w najnowszych zaleceniach¹ z praktycznego punktu widzenia.

Rozpoznawanie cukrzycy

Od 2021 r. cukrzycę można rozpoznać, jeśli spełnione jest 1 z poniższych 4 kryteriów:

• stężenie glukozy na czczo w osoczu krwi żylnej ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) stwierdzone 2-krotnie lub
• stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej w 2 godz. doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT – oral glucose tolerance test) ≥200 mg/dl (≥11,1 mmol/l), lub
• przygodna glikemia (niekoniecznie na czczo) w osoczu krwi żylnej ≥200 mg/dl (≥11,1 mmol/l) stwierdzona 1-krotnie przy współistnieniu takich objawów hiperglikemii, jak: nasilona diureza (wielomocz), wzmożone pragnienie, utrata masy ciała (niecelowa); oraz mniej typowych objawów, jak: osłabienie i wzmożona senność, zmiany ropne na skórze lub stan zapalny narządów moczowo-płciowych
• wartość hemoglobiny glikowanej (HbA_1c) ≥6,5% (≥47 mmol/mol).

Jeśli występują objawy hiperglikemii, najprościej jest oznaczyć przygodne stężenie glukozy z krwi żylnej. W przypadku braku objawów zaleca się 2-krotnie oznaczyć glikemię na czczo lub HbA_1c. Jeśli żadne z tych badań nie pozwala na wykluczenie cukrzycy, konieczne jest wykonanie OGTT, którego wynik w 120 min wykrywa więcej przypadków cukrzycy niż oznaczenie glukozy na czczo czy HbA_1c.

Wprowadzenie wartości HbA_1c jako narzędzia służącego rozpoznawaniu cukrzycy, a nie, jak do niedawna, jedynie do oceny wyrównania metabolicznego, nastąpiło już w 2021 r. Było to możliwe dzięki standaryzacji oznaczeń tego parametru w Polsce. Należy mieć świadomość, że wiarygodne są jedynie oznaczenia HbA_1c wykonywane w laboratorium za pomocą metod certyfikowanych przez National Glycohemoglobin Standardization Program (NGSP). Cukrzycy nie można rozpoznawać na podstawie oznaczenia HbA_1c za pomocą analizatorów używanych w trybie POCT (point of care testing), w których wynik uzyskuje się po kilku minutach od nakłucia opuszki palca. Oznaczenia HbA_1c nie powinno się wykonywać w przypadku: