Powikłania cukrzycy

Cukrzycowe owrzodzenie stopy – zasady postępowania

dr n. med. Przemysław Lipiński

Pracownia Leczenia Ran, Centrum Medyczne Argo w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Przemysław Lipiński

Centrum Medyczne Argo

ul. dr. S. Sterlinga 27/29, 90-212 Łódź

e-mail: p.lipinski@argo-med.pl

  • Kompleksowe leczenie cukrzycowego owrzodzenia stopy: wyrównanie cukrzycy, poprawa przepływu naczyniowego, odciążenie kończyny, zwalczanie zakażenia, miejscowe postępowanie z raną
  • Metody wspomagające leczenie: miejscowa terapia podciśnieniowa, tlenoterapia hiperbaryczna, zastosowanie preparatów hemoglobiny w aerozolu
  • Ocena wyników leczenia – dlaczego nie mówimy o wyleczeniu cukrzycowego owrzodzenia stopy?

Cukrzycowe owrzodzenie stopy to jedno z najcięższych powikłań cukrzycy. Owrzodzenie stopy wystąpi u co 4 cukrzyka, ponad połowa z tych ran ulegnie zakażeniu, a 20% zakażonych owrzodzeń doprowadzi do jakiejś formy amputacji w obrębie kończyny1. Większości amputacji dałoby się uniknąć, gdyby leczenie było prowadzone od początku zgodnie ze współczesnymi zasadami. International Working Group on Diabetic Foot opublikowała w 2023 r. zaktualizowane wytyczne w tym zakresie2. W 2021 r. Polskie Towarzystwo Leczenia Ran wydało 3-częściowe wytyczne krajowe, zawierające omówienie i adaptację zaleceń międzynarodowych do warunków polskich3-5. Niestety, obserwując praktykę kliniczną, należy stwierdzić, że większość chorych nadal nie otrzymuje prawidłowego i kompleksowego leczenia, stosownego do etapu rozwoju choroby.

Leczenie cukrzycowych owrzodzeń stóp

Leczenie opiera się na jednoczesnym uderzeniu we wszystkie współistniejące mechanizmy patofizjologiczne prowadzące do progresji choroby. Obejmuje ono:

  • wyrównanie cukrzycy
  • poprawę przepływu naczyniowego
  • odciążenie kończyny
  • zwalczanie zakażenia
  • miejscowe postępowanie z raną.

Wyrównanie cukrzycy

Wyrównanie cukrzycy ma prowadzić do osiągnięcia wartości docelowej hemoglobiny glikowanej <7%. U niektórych pacjentów przyjmujących leki doustne w razie wahań glikemii wywołanych obecnością stanu zapalnego należy rozważyć przejście na terapię insuliną. U chorych na cukrzycę typu 2 z czynnym owrzodzeniem stopy i chorobą naczyń obwodowych nie powinny być stosowane leki z grupy inhibitorów transportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2 – sodium-glucose cotransporter 2) do czasu pełnego wygojenia rany6.

Poprawa przepływu naczyniowego

U 65% chorych z cukrzycowym owrzodzeniem stóp w obrazie klinicznym współistnieje lub dominuje niedokrwienie kończyn dolnych7. Badaniem, które powinno zostać wykonane jako pierwsze, jest ocena wskaźnika kostkowo-ramiennego (WKR, ABI – ankle-brachia...

Odciążenie kończyny

Jednym z głównych mechanizmów formowania owrzodzeń w cukrzycy jest punktowe przeciążenie powierzchni podeszwowej w miejscach wyniosłości kostnych związanych z deformacją neuropatyczną stopy. Typowe okoliczności prowadzące do powstania ran to także...

Do góry