Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, na którą aktualnie choruje ok. 589 mln osób na świecie, a w Polsce dotyka ponad 3 mln pacjentów^1,2. Aktualnie możemy mówić o zespole kardio-nefro-metabolicznym, w którym uwaga skupia się zarówno na prewencji, jak i leczeniu powikłań cukrzycy, w tym ze strony układu krążenia³. Powikłania pod postacią chorób sercowo-naczyniowych stanowią główną przyczynę zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych⁴.

Pacjenci z cukrzycą są szczególnie narażeni na rozwój choroby wieńcowej, niewydolności serca, migotania przedsionków, udaru mózgu oraz choroby aorty i tętnic obwodowych. Jednym z głównych powikłań cukrzycy jest też przewlekła choroba nerek, która sama w sobie wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka sercowo-naczyniowego i przyspieszonym rozwojem miażdżycy.

Cukrzyca typu 1 jako czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego

U chorych z cukrzycą typu 1 leczonych insuliną powikłania ujawniają po ok. 20-30 latach choroby. Jak wykazano w badaniu interwencyjnym DCCT, przeprowadzonym wśród osób z cukrzycą typu 1, intensyfikacja leczenia zmniejszała ryzyko rozwoju retinopatii i nefropatii cukrzycowej⁵. Największe znaczenie miał tu czas ekspozycji na podwyższone stężenie glukozy, szczególnie w przypadku powikłań pod postacią mikroangiopatii. Zależność między podwyższonym stężeniem glukozy a rozwojem zmian miażdżycowych nie była już tak ewidentna.

Określenie ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych z cukrzycą typu 1 jest słabiej zbadane niż u chorych z cukrzycą typu 2. Na podstawie szkocko-szwedzkiego rejestru cukrzycy zaproponowano narzędzie do przewidywania 10-letniego ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z cukrzycą typu 1⁶, ale nie znalazło ono do tej pory miejsca w międzynarodowych wytycznych diabetologicznych ani kardiologicznych. Kalkulator uwzględnia klasyczne czynniki ryzyka, takie jak: czas trwania choroby, aktualny i średni odsetek wartości hemoglobiny glikowanej (HbA_1c), stężenie lipidów, ciśnienie tętnicze, wiek chorego, wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index), palenie tytoniu. Jednak z uwagi na brak kalibracji dla poszczególnych krajów nie może być szeroko stosowany w praktyce klinicznej, a jedynie ilustruje procentowo szacowane ryzyko. Może to być przydatne w gabinecie do edukowania pacjenta na temat tego, jak istotna jest kontrola nie tylko glikemii, ale też pozostałych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego⁷.