Leczenie bólu związanego z endometriozą

Krzysztof Szyłło, Beata Mroczkowska

Klinika Ginekologii Operacyjnej i Ginekologii Onkologicznej, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Szyłło, Klinika Ginekologii Operacyjnej i Ginekologii Onkologicznej, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, ul. Rzgowska 281/289, 93-338 Łódź

Ginekologia po Dyplomie 2014:16(2):52-57

Wprowadzenie

Endometrioza jest najczęstszą chorobą ginekologiczną dotykającą 10% kobiet populacji ogólnej.1 Charakteryzuje się obecnością tkanki endometrium poza jamą macicy, np. na jajnikach, otrzewnej miednicy mniejszej.2,3 Choć po raz pierwszy została odnotowana ok. 100 lat temu, jej patofizjologia nadal pozostaje niejasna.4 Silne dolegliwości bólowe towarzyszące endometriozie mają negatywny wpływ na życie rodzinne, zdolność do pracy i jakość życia kobiet cierpiących z jej powodu.5,6 Niestety leczenie bólu towarzyszącego endometriozie nie we wszystkich przypadkach okazuje się skuteczne.7

Leczenie bólu w endometriozie zostało zrewolucjonizowane dzięki laparoskopii, która wraz z badaniem histopatologicznym okazała się także złotym standardem w diagnostyce endometriozy.1,8 Leczenie farmakologiczne również odgrywa istotną rolę w terapii bólu z powodu endometriozy. Jego działanie polega głównie na hamowaniu produkcji estrogenów w jajnikach.9 Oba sposoby leczenia bólu w endometriozie nadal jednak nie są do końca satysfakcjonujące z uwagi na znaczący odsetek nawrotów objawów choroby.10 Szacuje się, że w przypadku niepodjęcia leczenia endometriozy pogorszenie objawów choroby może dotyczyć połowy kobiet, ogniska endometrialne mogą samoistnie zaniknąć u ok. 1/3 kobiet, a u pozostałej części nasilenie choroby może pozostać bez zmian.7 Dlatego też istnieje potrzeba dokładniejszego ujednolicenia badań w celu oszacowania efektywności nowych sposobów leczenia bólu związanego z endometriozą.10

Charakter i rodzaje bólu

Najczęstszym i najważniejszym objawem endometriozy jest ból zlokalizowany w miednicy mniejszej. Charakter i nasilenie dolegliwości bólowych mogą być różne.11 Objawy mogą wystąpić pod różną postacią (bolesne miesiączkowanie, przewlekły ból w podbrzuszu promieniujący do innych okolic ciała, bolesność podczas współżycia, defekacji i mikcji) i się na siebie nakładać.

Istnieją pewne cechy charakterystyczne dolegliwości bólowych towarzyszących endometriozie. Występowanie silnych dolegliwości bólowych podczas miesiączkowania przemawia za rozpoznaniem endometriozy, w przeciwieństwie do bólu o mniej nasilonym charakterze. Nagłe pojawienie się silnego ostrego bólu w podbrzuszu wskazuje natomiast bardziej na torbiel krwotoczną jajnika lub stan zapalny w obrębie otrzewnej miednicy mniejszej niż na endometriozę. Silny ból o stałej lokalizacji sugeruje głęboko zwłókniałą torbiel endometrialną, podczas gdy bolesność podczas współżycia może świadczyć o endometriozie przegrody odbytniczo-pochwowej.12

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Mechanizmy powstawania bólu

Mechanizmy powstawania bólu w endometriozie nie są do końca poznane.12 Wiadomo, że może przyczyniać się do tego miejscowa reakcja zapalna otrzewnej w związku [...]

Diagnostyka

Najważniejszym narzędziem diagnostycznym w rozpoznawaniu endometriozy jest laparoskopia i potwierdzenie wyciętych zmian w badaniu histopatologicznym.12 Ważne są również szczegółowo zebrany wywiad chorobowy i dwuręczne badanie [...]

Cele i metody leczenia

Endometrioza jest najczęstszą chorobą przewlekłą w populacji kobiet w wieku reprodukcyjnym.20 Mimo prawidłowego rozpoznania i podjętego odpowiedniego leczenia u ok. 10-15% pacjentek następuje nawrót objawów [...]

Leczenie farmakologiczne swoiste – zarejestrowane do leczenia endometriozy

Leczenie hormonalne polega na czasowym wyłączeniu czynności osi podwzgórze-przysadka-jajnik i zablokowaniu funkcji endokrynnej jajników. W efekcie czego brak lub znaczny niedobór steroidów jajnikowych [...]

Leczenie farmakologiczne nieswoiste – niezarejestrowane do leczenia endometriozy

NLPZ są lekami z wyboru u pacjentek z łagodnie nasilonymi dolegliwościami bólowymi.11 Ich działanie polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn. Zmniejszają znacząco nasilenie bólu u około [...]

Leczenie operacyjne

Jest leczeniem pierwszego rzutu w przypadku kobiet cierpiących z powodu silnych dolegliwości bólowych, które planują w najbliższym czasie ciążę.13 Pozostałe wskazania do leczenia operacyjnego [...]

Podsumowanie

Dolegliwości bólowe w obrębie miednicy mniejszej związane z endometriozą są obecnie bardzo ważnym problemem dotykającym kobiet w wieku reprodukcyjnym. Podjęcie odpowiedniego leczenia bólu nie [...]
Do góry