BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Zaburzenia odżywiania u nastolatek i młodych kobiet: konsekwencje dla zdrowia reprodukcyjnego
Barbara K. Snyder, MD
Zaburzenia odżywiania są poważnymi, często wyniszczającymi, przewlekłymi schorzeniami, które przeważnie zaczynają się w okresie dojrzewania. Około 90% pacjentów z zaburzeniami odżywiania stanowią kobiety. Poza jadłowstrętem psychicznym (anorexia nervosa, AN) i bulimią (bulimia nervosa, BM) w najnowszym wydaniu DSM (DSM-V) uwzględnia się zaburzenie odżywiania z napadami objadania się (napadowa żarłoczność, binge eating).1 W poprzednich wydaniach DSM posługiwano się kategorią zaburzenia odżywiania niesklasyfikowane inaczej (eating disorder not otherwise specified, EDNOS). Wiele młodych osób spełnia kryteria tej grupy zaburzeń. Zmodyfikowanie innych kryteriów zaburzeń odżywiania i dodanie kategorii „inne specyficzne zaburzenia karmienia lub odżywiania” doprowadziło do wyeliminowania EDNOS. Jedną z dodatkowych nowych kategorii jest zaburzenie związane z unikaniem/ograniczaniem przyjmowania pokarmów (avoidant/restrictive food intake disorder, ARFID), szczególnie częste u dzieci i nastolatków. W tabeli 1 wymieniono kryteria zaburzeń odżywiania według DSM-V.1
W ostatnich dziesięcioleciach zwiększyła się częstość występowania zaburzeń odżywiania, co może być częściowo związane z lepszym ich rozpoznawaniem, a także zwróceniem większej uwagi wśród lekarzy i pacjentów na problem otyłości i stosowania diet. Szacuje się, że obecnie częstość występowania zaburzeń odżywiania u nastolatków i młodych dorosłych w USA wynosi 0,5-1% w przypadku anoreksji i 1-2% w przypadku bulimii oraz około 5% dla innych zaburzeń odżywiania.2 Szczególny niepokój budzi coraz częstsze rozpoznawanie zaburzeń odżywiania u dzieci przed okresem dojrzewania (poniżej 12 r.ż.), co wiąże się z narażeniem tej grupy młodych pacjentów na opóźnienie rozwoju fizycznego i psychospołecznego.3 Dane dotyczące rozpowszechnienia są prawdopodobnie zaniżone. W przeprowadzonym w 2011 roku badaniu mającym na celu ocenę ryzykownych zachowań u młodzieży (Youth Risk Behavior Surveillance), 6-miesięcznym narodowym sondażu dotyczącym uczniów szkół średnich przeprowadzonym przez Centers for Disease Control and Prevention, stwierdzono, że 61% dziewcząt próbowało się odchudzać, a w ciągu ostatnich 30 dni 12% pościło przez co najmniej 24 godziny, 5% przyjmowało leki stosowane w leczeniu otyłości/suplementy diety, zaś 4% prowokowało wymioty lub przyjmowało środki przeczyszczające, żeby schudnąć lub nie przytyć.4 Oznacza to, że wiele młodych kobiet przejawia niezdrowe zachowania związane z jedzeniem i stosowaniem diet, nawet jeżeli nie spełnia kryteriów DSM dla zaburzeń odżywiania.