Wprowadzenie resektoskopowej ablacji endometrium (resectoscopic endometrial ablation, REA) w 1981 roku zapoczątkowało erę minimalnie inwazyjnych metod leczenia nieprawidłowego krwawienia z dróg rodnych.¹ REA przyjęła się umiarkowanie, natomiast wprowadzenie metod nieresektoskopowych ablacji endometrium (NREA) w 2008 roku zyskało w środowisku ginekologów powszechną akceptację. Tylko w 2008 roku w Stanach Zjednoczonych wykonano 312 000 zabiegów NREA.²

Mimo zachęcających początkowych wyników ablacji endometrium w 2007 roku w ACOG Practice Bulletin napisano, że 4 lata po ablacji endometrium u 24% kobiet konieczne było wykonanie histerektomii.³ Na podstawie wyników trwającej 8 lat obserwacji 3681 kobiet zauważono wzrastający odsetek późnych powikłań.⁴ Były to: przetrwałe lub nawracające krwawienie z dróg rodnych, cykliczne bóle w podbrzuszu lub brak możliwości wiarygodnej oceny endometrium u kobiet, które wymagają wykonania biopsji w późniejszym okresie.⁴

Przetrwałe lub nawracające krwawienie z dróg rodnych, występujące miesiące lub lata po ablacji endometrium, przypisywano niedostatecznemu jego zniszczeniu,⁶ głębokiej adenomiozie⁷ lub pojawieniu się nowej zmiany, mięśniaka, polipa, przerostu endometrium lub raka. Bóle w podbrzuszu występują cyklicznie i przypisywano je zarówno hematometrze w rogach macicy lub w jamie macicy, jak i zespołowi poablacyjnej sterylizacji jajowodowej (postablation tubal sterilization syndrome, PATSS).⁵ McCausland i wsp. zauważyli, że etiologia cyklicznych bólów w podbrzuszu „występujących zarówno po resektoskopowej, jak i po nieresektoskopowej ablacji endometrium jest związana z obecnością blizny wewnątrzmacicznej i skurczem mięśnia, które mogą wystąpić po zabiegu”.⁵ Brak możliwości wiarygodnej oceny jamy macicy to odległe powikłanie ablacji endometrium, którego częstość jest niedoszacowana. Ahonkallio i wsp. wykazali, że biopsje endometrium zakończyły się niepowodzeniem u 23% kobiet po przebytej w przeszłości ablacji endometrium, a u wielu z pozostałych pacjentek ich wyniki nie były wiarygodne, ponieważ endometrium jest często uwięzione w okolicy rogów macicy.⁸ Pojawienie się któregokolwiek z tych powikłań jest wystarczającym powodem do usunięcia macicy.

Liczni autorzy opisywali ponowne zabiegi ablacji endometrium. Gimpelson z powodzeniem leczył 16 pacjentek, u których wykonano ponowną operację histeroskopową (reoperative hysteroscopic surgery, RHS) z wykorzystaniem lasera Nd:YAG lub metod elektro...