Ciężarna z chorobą hemoroidalną – problem interdyscyplinarny

dr hab. n. med. Małgorzata Kołodziejczak1
lek. Robert Brawura Biskupski Samaha2

1Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Proktologii, Szpital Solec, Warszawa

2I Katedra i  Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Małgorzata Kołodziejczak, Szpital Solec, Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Proktologii, ul. Solec 93, 00-382 Warszawa

Przedruk z „Medycyny po Dyplomie” 2014; 11-12(23):53-59

Pacjentka w ciąży cierpiąca na dolegliwości hemoroidalne wymaga opieki lekarzy kilku specjalności. Podstawowym postępowaniem terapeutycznym w chorobie hemoroidalnej w czasie ciąży jest leczenie zachowawcze.

Wstęp

Pacjentka w ciąży cierpiąca na dolegliwości hemoroidalne może stanowić problem terapeutyczny z kilku względów. Przede wszystkim nie jest jednoznacznie ustalone, do lekarza jakiej specjalności ma się zgłosić: do prowadzącego jej ciążę ginekologa położnika, do chirurga, internisty, a może lekarza rodzinnego. Ponadto metody leczenia powszechnie stosowane u pacjentek niebędących w ciąży mogą być u ciężarnej przeciwwskazane ze względu na niekorzystne działanie na płód. Poza tym często pacjentka i niejednokrotnie lekarz mają wątpliwości, czy poród może się odbyć siłami natury, czy też wskazane jest cięcie cesarskie, gdy stwierdza się stan zapalny hemoroidów. Ginekolodzy przeważnie nie mają doświadczenia w leczeniu chorób proktologicznych, a z kolei chirurdzy boją się leczyć ciężarne kobiety i często odsyłają je do prowadzącego ginekologa położnika.1

Powyższe przyczyny powodują, że pacjentka w ciąży z dolegliwościami hemoroidalnymi wymaga opieki lekarzy kilku specjalności, a współpraca interdyscyplinarna jest w takich przypadkach konieczna.

Epidemiologia

Pierwsze wzmianki o chorobie hemoroidalnej pochodzą sprzed ponad 4000 lat, z Mezopotamii. Istnieje spór co do rzeczywistej częstości występowania choroby hemoroidalnej w czasach współczesnych. Według Johansona i Sonnenberga 4,4% populacji osób dorosłych w USA ma objawowe hemoroidy, z czego aż 1/3 wymaga konsultacji medycznej z tego powodu.2 Rzadziej na chorobę hemoroidalną chorują mieszkańcy Afryki, ze względu na dietę opartą głównie na błonniku. W krajach uprzemysłowionych na dolegliwości hemoroidalne cierpi od 50% do 60% populacji w wieku średnim, a zachorowalność wzrasta z wiekiem.3 Jednym z najważniejszych czynników ryzyka zachorowania na chorobę hemoroidalną jest liczba porodów. Siedemdziesiąt procent kobiet z objawowymi guzkami krwawniczymi to kobiety, które co najmniej raz rodziły. Chociaż dane epidemiologiczne na temat częstości występowania objawowych hemoroidów u ciężarnych są skąpe, to wiadomo, że zachorowalność u ciężarnych jest wyższa niż u kobiet w tym samym wieku niebędących w ciąży, a niektóre opracowania statystyczne wykazują, że nawet 85% kobiet w trzecim trymestrze ciąży cierpi na chorobę hemoroidalną.3-6 Ciekawe badanie epidemiologiczne przeprowadzili Gaj i wsp.5 Badacze ankietowali 185 pacjentek po porodzie – aż 95% kobiet cierpiało na dolegliwości hemoroidalne w ciąży, a szczególnie nasilone dolegliwości zgłaszały pacjentki po porodach siłami natury (57%). Co ciekawe, tylko 42% lekarzy położników kierowało pacjentki z dolegliwościami hemoroidalnymi do proktologów i tylko około połowa z nich potrafiła poinformować pacjentkę o sposobie leczenia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Budowa anatomiczna guzków krwawniczych

Guzki krwawnicze są anatomicznymi strukturami, które występują w kanale odbytu każdego człowieka. Można je zaobserwować od 8 tygodnia życia płodowego.3 Jako struktura [...]

Klasyfikacja choroby hemoroidalnej

<<>> <<>>

Patofizjologia choroby hemoroidalnej w ciąży10,11

Najbardziej istotnym czynnikiem wpływającym na zwiększone występowanie dolegliwości hemoroidalnych w ciąży są zaparcia.

Diagnostyka

Diagnostyka proktologiczna ciężarnej opiera się na wywiadzie oraz na badaniu proktologicznym.

Leczenie

Ciężarną z chorobą hemoroidalną w większości przypadków leczy się zachowawczo. Jest to postępowanie z wyboru. Ciąża stanowi względne przeciwwskazanie do operacji [...]

Zakrzepica zewnętrznych splotów żylnych

<<>>

Podsumowanie

Ciąża to okres szczególny w życiu kobiety, gdzie wskazania do operacji planowych są znacznie ograniczone. Podstawowym postępowaniem terapeutycznym w chorobie hemoroidalnej [...]
Do góry