Badanie dopplerowskie oceniające przepływy naczyniowe krążenia matczyno-płodowego staje się istotnym narzędziem diagnostycznym oceny dobrostanu płodu. W artykule przedstawiono przykłady nieprawidłowych pomiarów dopplerowskich zależnych od aktywności ruchowej płodu, ustawień technicznych aparatu ultrasonograficznego, techniki badania, ruchów oddechowych płodu i matki, czynności skurczowej macicy, a także stosowanych leków.

Wprowadzenie

Badanie dopplerowskie oceniające przepływy naczyniowe krążenia matczyno-płodowego staje się istotnym narzędziem diagnostycznym oceny dobrostanu płodu. Na analizie przepływów naczyniowych opiera się także decyzje dotyczące dalszego trwania ciąży. Często jest to ciąża powikłana schorzeniami zagrażającymi życiu matki i płodu. Ze względu na duże ryzyko jatrogennego wcześniactwa niezwykle istotne jest doświadczenie osoby wykonującej badanie ultrasonograficzne, uwzględniającej czynniki mogące wpływać na parametry fali przepływu naczyniowego. Nadinterpretacja wyników badania dopplerowskiego może narazić zarówno rodziców, jak i zespół perinatologiczny na niepotrzebny stres, działania medyczne i koszty.^1,2

Tekst prezentowany poniżej przeznaczony jest przede wszystkim dla lekarzy ośrodków ambulatoryjnych. Duża dostępność aparatów ultrasonograficznych wyposażonych w oprogramowanie do badań naczyniowych sprawia, że coraz częściej monitorują oni dobrostan płodu, stosując badanie dopplerowskie. Ponadto ocena parametrów przepływów naczyniowych staje się elementem przesiewowych badań ultrasonograficznych w ciąży.

I trymestr ciąży

Badanie ultrasonograficzne I trymestru ciąży ma określić prawidłowy wiek ciążowy, a także ocenić parametry płodu mogące sugerować zwiększone ryzyko wystąpienia zespołów genetycznych. W większości ośrodków zajmujących się diagnostyką ultrasonograficzną ciąży między 11 a 14 tygodniem określa się biometrię płodu (długość ciemieniowo-siedzeniową [CRL] i wymiar dwuciemieniowy główki płodu [BPD]), jego anatomię, przezierność karku (NT) i częstość pracy serca, a uzyskane wyniki odnosi się do wieku matki. Na tej podstawie określa się statystyczne ryzyko wystąpienia zespołów genetycznych, np. trisomii. Diagnostykę ultrasonograficzną można rozszerzyć o dodatkowe parametry, takie jak ocena obecności kości nosowej, kształtu fali przepływu w przewodzie żylnym, prawidłowości przepływu krwi przez zastawkę trójdzielną serca płodu i inne. Uzupełnieniem badania jest ocena markerów krwi matczynej (wolnej podjednostki β-hCG, białka PAPPA czy PlGF). W ten sposób oceniane jest indywidualne ryzyko wystąpienia zespołów genetycznych, a w przypadku jego zwiększenia proponuje się pacjentce dalszą diagnostykę prenatalną, także inwazyjną.^3-5