Hormonalna terapia zastępcza uważana jest za bezpieczną, a spodziewane korzyści przeważają nad ewentualnym ryzykiem, pod warunkiem że jest stosowana zgodnie ze wskazaniami, z użyciem najmniejszej skutecznej dawki oraz najkorzystniejszej dla pacjentki drogi podania, kobieta pozostaje podczas jej stosowania pod kontrolą lekarską, a czas terapii nie jest niepotrzebnie wydłużany.

Wprowadzenie

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) stanowi obecnie najskuteczniejszą formę leczenia kobiet w okresie około- i menopauzalnym zmagających się z umiarkowanymi i ciężkimi objawami naczynioruchowymi (uderzenia gorąca, nocne poty), spowodowanymi zmniejszeniem stężenia endogennych estrogenów w tym czasie. Decyzja o włączeniu i kontynuowaniu HTZ u konkretnej pacjentki powinna opierać się na ocenie ewentualnych korzyści, jakie odniesie ona w trakcie terapii, z uwzględnieniem ewentualnego ryzyka związanego z leczeniem, szczególnie w przypadku występowania u niej innych chorób, w tym przewlekłych.

Menopauza to naturalny proces w życiu każdej kobiety, przypadający na okres obejmujący wystąpienie ostatniego krwawienia miesięcznego i czas następujący po nim. Może być ona także skutkiem działania niepożądanego zastosowanego leczenia, obejmującego zabiegi chirurgiczne, chemio- lub radioterapię. W krajach zachodnich, w tym w Polsce, menopauza następuje naturalnie około 50-51 roku życia, a ostatnie krwawienie miesiączkowe niejednokrotnie poprzedzają nieregularne cykle i występowanie objawów naczynioruchowych, na przykład uderzeń gorąca, nocnych potów, oraz innych dolegliwości towarzyszących (takich jak: zaburzenia snu, obniżenie nastroju lub jego wahania, zaburzenia pamięci, uczucie suchości w pochwie, spadek libido i zaburzenia funkcji seksualnych, nietrzymanie moczu, bóle głowy, zwiększenie masy ciała, bóle stawowe), powodujących pogorszenie jakości życia u kobiet zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Problem ten w mniejszym lub większym stopniu dotyka nawet 3/4 kobiet w tym wieku.¹

Hormonalna terapia zastępcza polega na stosowaniu składowej estrogenowej w celu złagodzenia objawów menopauzy oraz – u kobiet z zachowaną macicą – progestagenu w celu ochrony endometrium przed niekorzystnym wpływem estrogenów. Estrogeny mogą być podawane doustnie, przezskórnie lub dopochwowo, natomiast progestagen stosuje się także w formie doustnej i przezskórnej oraz w domacicznych wkładkach uwalniających lek (lewonorgestrel). Składowa estrogenowa stosowana jest w sposób ciągły, natomiast progestagen można podawać w systemie ciągłym, ale także sekwencyjnie.²