Wykonywanie pomiarów ultrasonograficznych przez lekarza prowadzącego ciążę nie wydłuża istotnie czasu wizyty, a może uchronić zarówno płód, jak i matkę przed zagrażającymi życiu następstwami takich powikłań, jak poród przedwczesny lub łożysko przodujące.

Wprowadzenie

Wprowadzenie badań ultrasonograficznych i coraz szersze ich stosowanie w diagnostyce prenatalnej umożliwiły wczesne ustalenie właściwego rozpoznania oraz wdrożenie odpowiednich decyzji w stanach zagrożenia życia płodu. Badanie ultrasonograficzne znajduje zastosowanie zarówno w diagnostyce stanów nagłych, jak i wolno postępujących, które wymagają monitorowania, zaplanowania odpowiedniego postępowania i wyboru właściwego momentu zakończenia ciąży. W artykule omówiono aktualną rolę badań ultrasonograficznych w ciążach powikłanych zagrażającym porodem przedwczesnym oraz łożyskiem przodującym i nieprawidłowo przylegającym.

Rys historyczny

Coraz lepsza jakość i dostępność oraz powszechne wykorzystanie ultrasonografii w nadzorowaniu przebiegu ciąż sprawiły, że obecnie badania te odgrywają zasadniczą rolę w monitorowaniu dobrostanu płodu. Dzięki korzyściom wynikającym z zastosowania ultrasonografii w położnictwie i ginekologii oraz opracowaniu swoistych algorytmów postępowania w ciążach wysokiego ryzyka potencjalne możliwości diagnostyczne i terapeutyczne w stanach zagrożenia płodu nadal się zwiększają.

Historia nadzoru położniczego związanego z oceną dobrostanu płodu sięga lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to Karl Hammacher zaprojektował pierwszy kardiotokograf. Wprowadzenie tego urządzenia do praktyki klinicznej umożliwiło zmniejszenie odsetka ciąż powikłanych okołoporodową zamartwicą wewnątrzmaciczną płodu. Mimo niezaprzeczalnych korzyści płynących ze stosowania tej metody nadzoru wiele stanów zagrożenia życia płodu bądź ciężarnej pozostawało poza możliwościami technicznymi ich wykrywania. Dopiero pojawienie się aparatów ultrasonograficznych o wysokiej rozdzielczości w połączeniu z rosnącą liczbą wyszkolonych specjalistów w dziedzinie ultrasonografii przyczyniło się do rozkwitu i poprawy wczesnej diagnostyki stanów zagrożenia ciąży. Regularne wykonywanie badań ultrasonograficznych umożliwiło ponadto nadzór nad poszczególnymi patologiami oraz ustalenie potencjalnie najlepszego momentu ukończenia ciąży. W praktyce klinicznej takie decyzje często stanowią kompromis między korzyściami wynikającymi z kontynuowania ciąży a ryzykiem wystąpienia powikłań związanych z jatrogennym wcześniactwem.