Chorobowość i umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciąży

Beth Brickner, MD

Co-director, Adult Congenital Heart Disease Program, UT Southwestern Medical Center, Dallas, Teksas

Ciąże powikłane chorobą serca u matki stwarzają złożone wyzwania terapeutyczne, które wymagają stałego zaangażowania całego zespołu specjalistów.

 

ZAGADNIENIA KLUCZOWE

  • U wielu pacjentek z wrodzonymi wadami serca (CHD – congenital heart disease), które były leczone chirurgicznie w dzieciństwie, wciąż występują istotne nieprawidłowości anatomiczne lub następstwa pierwotnego zabiegu mogące wpływać na czynność układu krążenia.
  • Ciąża jest stanem prozakrzepowym, a zmiany prowadzące do zwiększenia krzepliwości utrzymują się również w okresie poporodowym, co zwiększa ryzyko wytworzenia się skrzepliny w sercu i incydentów zatorowości sercowopochodnej w ciągu tygodni po porodzie.


Choroby układu krążenia (CVD – cardiovascular diseases) są jedną z głównych przyczyn chorobowości i umieralności podczas ciąży.1 W niniejszym przeglądzie omówiono rodzaje CVD spotykane w ciąży, przedstawiono schemat stratyfikacji ryzyka umożliwiający ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego podczas ciąży, a także zwrócono uwagę na znaczenie skoordynowanej opieki.

Fizjologiczne zmiany podczas ciąży

Ciąża stwarza zwiększone obciążenie dla serca ze względu na to, że wiąże się między innymi ze wzrostem objętości krwi krążącej, objętości osocza, częstości rytmu serca i pojemności minutowej.2 Zdrowe matki zwykle dobrze to znoszą, natomiast kobiety, u których występuje CVD i rezerwa sercowo-naczyniowa jest niewystarczająca, mogą tego nie tolerować. Podczas porodu dochodzi do dalszych zmian hemodynamicznych, w tym zwiększenia częstości rytmu serca, ciśnienia tętniczego, ośrodkowego ciśnienia żylnego i pojemności minutowej, które powodują dodatkowe obciążenie serca matki. Ciąża może się również wiązać ze zmniejszeniem progu występowania zaburzeń rytmu serca.3 Jest ona także stanem prozakrzepowym, a zmiany prowadzące do zwiększenia krzepliwości utrzymują się też w okresie poporodowym, co zwiększa ryzyko wytworzenia się skrzepliny w sercu oraz incydentów zatorowości sercowopochodnej w ciągu tygodni po porodzie.4 Z tych przyczyn u kobiet z CVD przed zajściem w ciążę konieczne jest poradnictwo – pozwoli ono jednoznacznie zdefiniować ryzyko, jakie stwarza ciąża zarówno dla matki, jak i dla płodu.5

Wrodzone wady serca

W krajach rozwiniętych wrodzone wady serca stały się najczęstszym rodzajem matczynych CVD wikłających ciążę.6-8 CHD to najpowszechniejsze wady wrodzone. Dzięki postępom kardiochirurgii i kardiologii inwazyjnej w ich leczeniu większość pacjentek z ...

Proste wady serca

U mniej więcej 50% pacjentek z wrodzonymi wadami serca występują proste wady, takie jak: ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD – atrial septal defect) typu ostium secundum, ubytek przegrody międzykomorowej (VSD – ventricular septal defect), p...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Umiarkowanie nasilone wady serca

Do umiarkowanie nasilonych wrodzonych wad serca należą koarktacja aorty i tetralogia Fallota. Koarktację aorty często rozpoznaje się i leczy w dzieciństwie, [...]

Złożone wady serca

Niektóre rodzaje wrodzonych wad serca powodują, że prawa komora służy jako „komora systemowa”, zapewniająca dopływ krwi do krążenia dużego (systemowego). Obserwuje [...]

Wady natywnych zastawek serca

Inną częstą przyczynę matczynej choroby układu krążenia wikłającej ciążę stanowią wady zastawkowe. Jest to główna postać CVD obserwowana w krajach rozwijających [...]

Protezy zastawkowe

Pacjentki w ciąży, u których wcześniej dokonano wymiany zastawki, stanowią dla lekarza szczególne wyzwanie. Zastawki biologiczne można wszczepiać młodym kobietom, które [...]

Kardiomiopatia/dysfunkcja komory

Pojęcie kardiomiopatii odnosi się do niejednorodnej grupy chorób mięśnia sercowego o różnym podłożu, takim jak: czynniki genetyczne, substancje toksyczne, zakażenia lub [...]

Choroba wieńcowa

Mimo że choroba wieńcowa nie występuje często u młodych kobiet, może się ona zdarzyć u starszych matek i osób z wieloma [...]

Aortopatia i rozwarstwienie aorty

Rozwarstwienie aorty jest rzadkie podczas ciąży i może do niego dojść u pacjentek bez wcześniej występującej patologii aorty. Istnieje wiele stanów, [...]

Nadciśnienie płucne

U kobiet z CVD poradnictwo przed zajściem w ciążę jest konieczne w celu dobrego zrozumienia zagrożeń zarówno dla matki, jak i [...]

Planowanie ciąży

U kobiet z CVD poradnictwo przed zajściem w ciążę jest konieczne w celu dobrego zrozumienia zagrożeń zarówno dla matki, jak i [...]

Przewidywanie ryzyka

Opracowano kilka różnych skal w celu przewidywania ryzyka związanego z ciążą u matek z CVD, z których za najbardziej wiarygodną uważa [...]

Koordynacja opieki

U pacjentek ze zwiększonym ryzykiem chorobowości lub umieralności z przyczyn sercowo-naczyniowych (kategoria II lub wyższa w klasyfikacji WHO dotyczącej ryzyka w [...]

Do góry