Rosnąca liczba cięć cesarskich w ostatnich latach spowodowała znaczne zwiększenie odsetka ciężkiego powikłania położniczego, jakim jest ciąża w bliźnie po cięciu cesarskim (CSP – cesarean scar pregnancy). Zgodnie z dostępnym piśmiennictwem jedynym czynnikiem ryzyka wystąpienia tej patologii jest przebyte cięcie cesarskie.

Wprowadzenie

Częstość występowania ciąży w bliźnie po cięciu cesarskim wynosi – według różnych źródeł – od 1 na 800 do 1 na 2500 ciąż po wcześniej wykonanym cięciu cesarskim. U kobiet, u których rozwiązano ciążę w ten sposób, prawdopodobieństwo, że następna ciąża będzie CSP, wynosi 0,15%.¹

Za patogenezę CSP uważa się upośledzenie funkcji doczesnej podstawnej, co umożliwia inwazję trofoblastu do blizny po cięciu cesarskim oraz powoduje defekt blizny. CSP cechuje nieprawidłowe zagnieżdżenie się pęcherzyka ciążowego w jamie macicy i należy podkreślić, że nie jest to rodzaj ciąży pozamacicznej, za jaką uznaje się np. ciążę szyjkową. Z jednej strony kontynuowanie CSP wiąże się z ryzykiem śródciążowego pęknięcia macicy oraz wrośniętego łożyska przodującego, a w konsekwencji – z niebezpieczeństwem ciężkiego krwotoku położniczego mogącego doprowadzić do zgonu zarówno matki, jak i dziecka. Z drugiej strony decyzja o przedwczesnym zakończeniu tego rodzaju ciąży również może stanowić przyczynę powikłań u matki. Biorąc pod uwagę powyższe, najważniejsze jest wczesne prawidłowe rozpoznanie CSP.

Rozpoznanie CSP

Jedyną skuteczną metodą pozwalającą rozpoznać ciążę w bliźnie po cięciu cesarskim jest badanie ultrasonograficzne (USG) na wczesnym etapie pierwszego trymestru ciąży. Najszerzej stosowanymi kryteriami diagnostycznymi są te opracowane przez jeden z autorytetów w tej dziedzinie – prof. Ilana E. Timora-Tritscha. Obejmują one dodatni wynik testu ciążowego, cięcie cesarskie w wywiadzie oraz poniższe kryteria ultrasonograficzne:^1,2

• pusta jama macicy i pusty kanał szyjki macicy
• pęcherzyk ciążowy w łączności z blizną po cięciu cesarskim lub wypełniający jej niszę (ryc. 1)
• brak warstwy miometrium lub jej ścieńczenie <3 mm pomiędzy pęcherzykiem ciążowym a pęcherzem moczowym (ryc. 1)
• obecność struktur płodu w pęcherzyku ciążowym z akcją serca lub bez
• bogate unaczynienie w obrębie miejsca implantacji pęcherzyka ciążowego w bliznę potwierdzone badaniem dopplerowskim (przepływy niskooporowe, wysokoobjętościowe) (ryc. 2).