Pomimo korzyści z antykoncepcji hormonalnej stosowanie metod niehormonalnych może być rozsądne u kobiet w wieku powyżej 35 lat, a nawet u młodszych w grupie zwiększonego ryzyka raka piersi.

Wprowadzenie

Od czasu wprowadzenia antykoncepcji hormonalnej w latach 60. XX wieku ryzyko i korzyści związane ze stosowaniem tych metod były przedmiotem licznych, czasami zajadłych, dyskusji. Niektóre zagrożenia zostały dobrze poznane. Na przykład to, że ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych u kobiet przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne jest zwiększone w porównaniu z kobietami niestosującymi takich środków (ryzyko względne [RR – relative risk] 3,5; 95% przedział ufności [CI – confidence interval] 2,9-4,3), a główny wpływ wywiera estrogen, chociaż progestageny trzeciej generacji także mogą się nieco przyczyniać do zwiększenia tego ryzyka.¹ Znacznie bardziej kontrowersyjny jest domniemany związek między antykoncepcją hormonalną a rakiem piersi. Kilka niedawnych publikacji opartych na dużej ogólnokrajowej duńskiej bazie danych przyczyniło się do lepszego wyjaśnienia tych kwestii. Wskazano w nich, że antykoncepcja hormonalna przynosi w sumie korzyści zdrowotne netto wykraczające poza jej doskonałą skuteczność antykoncepcyjną, natomiast progestagenowy składnik antykoncepcji wiąże się z niewielkim względnym wzrostem ryzyka raka piersi.

Ryzyko raka piersi

W 1996 roku w metaanalizie Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer uwzględniono dane z 54 badań i stwierdzono, że środki antykoncepcyjne stosowane w latach 80. XX wieku wiązały się z niedużym zwiększeniem ryzyka raka piersi u kobiet przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne (RR 1,24; 95% CI 1,15-1,33), a także tych, które stosowały takie środki w ciągu ostatnich 10 lat, natomiast to ryzyko zanikało po upływie 10 lat. Należy zauważyć, że nowotwory rozpoznawane u pacjentek przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne były na ogół wczesnymi zmianami wiążącymi się z mniejszym ryzykiem.² Autorzy stwierdzili również, że wśród kobiet, które zaczęły stosować złożone doustne środki antykoncepcyjne przed osiągnięciem wieku 20 lat, ryzyko względne nowotworu było większe, ale ryzyko bezwzględne – małe.

Podobne wyniki uzyskano w Nurses’ Health Study, w którym stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych w okresie objętym badaniem wpływało na większe ryzyko raka piersi (RR 1,33; 95% CI 1,03-1,73), za to związek z wcześniejszym przyjmow...

Współczesne dane

Z podanych wyżej powodów wyniki niedawnego dużego prospektywnego badania, które opublikowali Mørch i wsp., istotnie przyczyniły się do lepszego określenia względnego i bezwzględnego ryzyka raka piersi w związku ze stosowaniem antykoncepcji hormona...