Do Poradni Patofizjologii Szyjki Macicy (PPSM) Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu zgłosiła się 28-letnia nieródka w celu pogłębionej diagnostyki z powodu cytologicznego rozpoznania zmiany śródnabłonkowej dużego stopnia (HSIL – high-grade squamous intraepithelial lesion). Do skierowania dołączono informację, że patolog ocenił dodatkowo materiał tkankowy, który uzyskano, pobierając wymaz cytologiczny z szyjki macicy. Były to kruche fragmenty tkanki ocenione w badaniu histopatologicznym jako: „brodawkowate fragmenty raka gruczołowego, surowiczego G2”. Diagnostykę w PPSM rozpoczęto od dodatkowej konsultacji własnej preparatów histologicznych, które pacjentka przywiozła ze sobą. Stwierdzono, że to: „fragmenty błony śluzowej szyjki macicy z dominacją raka gruczołowego typu surowiczego. Poza tym [wykryto – przyp. red.] drobne fragmenty nabłonkowe z cewami gruczołowymi, szyjkowymi z neoplazją CIN2”.

Po konsultacji przystąpiono do etapu klinicznego. Wykonano badanie kolposkopowe i test na obecność DNA wysokoonkogennych typów wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus; HR – high risk HPV). Wynik testu był ujemny dla HPV16. Za pomocą testu zidentyfikowano obecność DNA HPV18 i uzyskano dodatni wynik dla tzw. koktajlu wirusów średnioonkogennych 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68. Oznaczało to, że oprócz stwierdzonej obecności HPV18 pacjentka jest nosicielką materiału genetycznego przynajmniej jednego z 12 testowanych średnioonkogennych typów HPV. Wstępna ocena kolposkopowa pozwoliła na identyfikację typu strefy przekształceń ocenionej jako TZ3. Oznacza to, że kolposkopista nie może uwidocznić całej granicy międzynabłonkowej, co zdarza się w sytuacjach, gdy zmiana bierze swój początek z endocervix, czyli z kanału szyjki macicy i nabłonka gruczołowego, a nie z obszaru egzocervix i nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Wstępna ocena umożliwiła rozpoznanie zmiany wychodzącej z kanału szyjki macicy o charakterze wypukłej erytroplakii (ryc. 1).